مطالعه درباره اقتصادهای قدرتمندی مانند برزیل، هند و چین نشان می‌دهد که به دنبال حذف دلار از اقتصاد خود هستند و ماجرای حذف دلار را بسیار جدی در دستور کار قرار داده‌اند. ایران نیز یکی از کشورهایی است که در این راستا قدم‌های موثری برداشته و تلاش کرده تا به جای مبادله با دلار، ارزهای محلی و بومی جایگزین شوند.
با بیشتر شدن کشورهایی که دلار را از مبادلات خود حذف می‌کنند پنجره‌های جدیدتری برای ایران در راستای افزایش مبادلات اقتصادی از جمله صادرات و واردات گشوده خواهد شد. مهم‌ترین بخش انجام مبادلات بین‌المللی و رونق صادرات و واردات در کشور است. علاوه بر این، تحریم‌ها دیگر معنا و مفهوم خود را از دست خواهد داد، زیرا زمانی که در ارتباطات اقتصادی بین‌المللی پول رایج کشورها مورد توجه باشد، در عمل تحریم دلار بی‌اثر خواهد شد. در این رابطه با رحیم بنا مولائی، رئیس سابق اتاق مشترک بازرگانی ایران و لهستان به گفت‌وگو پرداختیم و امکان انجام مراودات مالی بدون دلار بین دو کشور را بررسی کردیم، که در ادامه می‌خوانید:
حجم روابط اقتصادی بین ایران و لهستان چه میزان است و امسال نسبت به سال گذشته، چه اندازه افزایش حجم مراودات به ثبت رسیده است؟ بیشتر تقاضاهای وارداتی لهستان از ایران مربوط به کدام اقلام است و ما چه کالاهایی را از لهستان وارد می‌کنیم؟
تجارت‌هایی با بخش بورسی لهستان انجام می‌گیرد، ولی در عرصه سیاسی و دیپلماسی خواهان مسائلی از دولت هستند که ما آنها را هم به سفیر کشورمان اعلام کرده‌ایم و هم به وزارت خارجه اطلاع داده‌ایم.
لهستانی‌ها به همکاری با ایرانی‌ها علاقه‌مند هستند و دلیل این علاقه هم به سابقه تاریخی ایران بعد از جنگ جهانی دوم برمی‌گردد و به خاطره خوبی که برای آنان از ایرانی‌ها در آن مقطع ثبت شده، ارتباط پیدا می‌کند. ولی بحث‌های مربوط به قراردادهای بانکی مشکلاتی را به وجود آورده و دردسرساز شده است.
لهستانی‌ها در کل افرادی هستند که در کارهای بانکی بسیار شفاف ورود پیدا می‌کنند و برای همکاری اقتصادی بر استفاده از شیوه بانکی تاکید دارند و این در حالی است تجار ما به دلیل وجود برخی محدودیت‌ها، در حال حاضر به صورت تهاتری فعالیت دارند.
علاوه بر بحث تاریخی ایران و لهستان، مشکلاتی برای لهستانی‌ها با توجه جنگ بین روسیه و اوکراین پیش آمد که بسیاری از نیازهایشان توسط تجار ایرانی قابل تامین است و این کشور در شرایط موجود، بازاری خوب برای ما به حساب می‌آید، ولی همه اینها به مسائلی ارتباط پیدا می‌کند که تحت اختیار ما نیست، سیاستمداران و سیاست‌گذاران باید با هم بنشینند و مشکلات پیش‌آمده را برطرف کنند، زیرا لهستانی‌ها ترجیح می‌دهند به جای کار با صرافی‌ها، با سیستم بانکی وارد فعالیت شوند.
در صورتی که این مشکل به شکلی از سوی وزارت خارجه برطرف و فعالیت بانک مرکزی با این کشور مجدد از سر گرفته شود، کشور ما هم از جهت توسعه صادرات با لهستان و هم در زمینه بازیافت، همکاری خیلی خوبی خواهد داشت، زیرا لهستانی‌ها در بازیافت رشد قابل توجهی کرده‌اند و ما با آنها در حوزه شهرداری‌ها می‌توانیم همکاری بسیار موفقی داشته باشیم. البته در کارهای دیگر هم در رابطه با اتوبوس‌رانی علاقه به همکاری آنها با ایرانی‌ها بسیار زیاد است. کشور لهستان از ایران زغال‌سنگ، آهن، فولاد می‌خواهد و اینها در زمره مواردی به حساب می‌آید که لهستانی‌ها وارداتشان را به محض آنکه مشکلات بانکی تا حدودی برطرف و روابط بانکی امکان‌پذیر شود، آغاز خواهند کرد. کار با کشور لهستان بسیار راحت است و هیچ دشواری به همراه ندارد.
یکی از پیگیری‌های بانک مرکزی، حذف تدریجی دلار از مبادلات و برقراری تجارت با ارزهای محلی است. در این زمینه آیا امکان ایجاد خط مشترک پولی بین ایران و لهستان وجود دارد؟
ارز کشور لهستان، زلوتی است و با یورو فرق می‌کند. به این معنا که این کشور با وجود آنکه اروپایی به حساب می‌آید، اما برای خود ارز داخلی دارد، بر همین اساس احتمال موفقیت مذاکرات بانک مرکزی در خصوص معامله دو کشور با ارزهای داخلی خود چندان دور از ذهن نیست. شاید مانند کاری که با روسیه یا چین انجام گرفت، را بتوان با این کشور هم به سرانجام رساند، منتها برای کسب این نتیجه باید بیش از این تلاش شود. قرار بر آن بود تا ایرلاین لهستان فعال و در ایران پرواز مستقیم داشته باشد و به لحاظ پذیرش توریسم اقداماتی شود، ولی متاسفانه سال گذشته در این زمینه موفقیتی به دست نیامد و بنا شد امسال این اتفاق روی دهد، ولی سال ۲۰۲۳ تمام شد و ما هنوز در زمینه فعال‌سازی ایرلاین لهستان و رفت و آمد هواپیماها بین دو کشور، به نتیجه مناسبی دست پیدا نکرده‌ایم. این در حالی است که اگر ایرلاین به نتیجه برسد و بانک‌های دو کشور ایران و لهستان برای مبادله ریال و زلوتی به تفاهماتی دست پیدا کنند، بسیاری از مشکلات تجار رفع خواهد شد.
اقداماتی که بانک مرکزی باید در این زمینه انجام دهد، چیست؟
بانک مرکزی قاعدتاً باید مذاکراتی را با این کشور آغاز کند و از آنجا که بسیار مقرراتی و کمی ترسو هستند، باید اعتماد آنها را به دست آورد. ایرانی‌ها روحیه ریسک‌پذیری در تجارت، زندگی و... دارند، اما آنها اصلاً چنین ویژگی را دارا نیستند. خیلی شفاف پیش می‌روند و ترجیح می‌دهند که کارهای بدون دغدغه و دردسر را در برنامه تجارت خود بگنجانند.
لهستان یک بازار حدود ۳۶ میلیونی دارد و با توجه به توضیحاتی که عنوان کردم، می‌تواند کریدوری برای ما، مخصوصاً در تجارت به حساب آید. ایران از طریق لهستان این توانایی را دارد که به آلمان و اروپا وصل شود و در تجارت غذای حلال، صنایع غذایی، صنایع دارویی، فولاد و... جای کار فراوانی دارد، زیرا به این موارد نیازمند هستند.
نظر شما