محسن احتشام- عضو اتاق بازرگانی ایران: بانک مرکزی با وجود مشکلاتی که در حوزه اقتصادی وجود داشته، توانسته به خوبی اوضاع را مدیریت کند. توقعات صادرکنندگان، واردکنندگان و فعالان اقتصادی به جا است، اما همه ما باید شرایط را درک کنیم و قضاوت منصفانه‌ای داشته باشیم. بانک مرکزی خیلی خوب توانست بحران‌هایی که در اثر تنش‌های سیاسی ایجاد شد را مدیریت و از افزایش هیجانی قیمت ارز تا جای ممکن جلوگیری کند.

طبق اصل مهم مدیریتی که اصل وحدت فرماندهی است، فرمانده سیاست پولی و ارزی باید بانک مرکزی باشد. گاهی افرادی غیرمتخصص در این زمینه‌ها اظهارنظر می‌کنند که به بازار هیجان می‌دهند و فعالان اقتصادی را دچار مشکلات می‌کنند. ما خواهان ثبات نرخ ارز و شرایط اقتصادی هستیم و در شرایط ثبات می‌توانیم سرمایه‌گذاری و صادرات کنیم و حتی سرمایه‌گذار نیز دعوت کنیم.

از بانک مرکزی می‌خواهیم با وجود مشکلات زیادی که فعالان اقتصادی در حوزه داخلی و بین‌المللی دارند، درباره عملکرد آنها منصفانه و براساس واقعیت‌ها قضاوت کند. روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات با بسته بودن مراودات بانکی، کاری نشدنی است و مسئولان بانک مرکزی باید فکری اساسی برای رفع این مشکل کنند. روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات در بخش کشاورزی به خصوص زعفران که با معاش بیش از ۷۵۰ هزار خانواده در حاشیه کویر سروکار دارد، با مشکلات زیادی مواجه است.

رقبای زیادی از جمله کشور افغانستان وارد چرخه تولید و بازار زعفران شده‌اند و بخشی از زعفران ایران به دلیل محدودیت‌های بانکی کشور، به نام افغانستان به کشورهای دیگر صادر می‌شود، بازار پسته نیز مانند زعفران وضعیت خوبی ندارد. فعالان اقتصادی خواهان تجدیدنظر در روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی هستند تا ارز بیشتری به کشور بازگردد، حذف محدودیت‌ها از سوی بانک مرکزی، می‌تواند ارزآوری بیشتری برای کشور داشته باشد.

در حال حاضر، بانک مرکزی شرایط بسیار سختی را مدیریت می‌کند و تامین ارز و نقدینگی واحدهای تولیدی توسط بانک مرکزی برای این نهاد مشکلات و چالش‌های زیادی دارد. نقدینگی این روزها به جای تولید و صادرات به بخش‌های غیرمولد مانند ملک و سکه سرازیر شده که وزارت امور اقتصادی و دارایی باید انگیزه برای ورود نقدینگی به بخش‌های مولد را ایجاد کند و نباید از بانک مرکزی برای این کار توقع داشته باشیم. در مجموع به عنوان یک فعال اقتصادی معتقدم با توجه به شرایط سختی که در پیش بوده، بانک مرکزی عملکرد خوبی داشته و وضعیت را به خوبی مدیریت کرده است.

تا زمانی که فعال اقتصادی نتواند به راحتی در بازارهای جهانی پولی جا به جا کند، ایجاد تغییرات عمده در مراودات سخت است و تراز تجاری کشور واقعیت‌های زیادی را نشان می‌دهد.

با این حال، بانک مرکزی در این شرایط سخت سیاسی و اقتصادی کشور، جلوی خیلی از هیجانات را گرفت که می‌توانست نرخ ارز را به صورت هیجانی نوسان دهد. اما باید این موضوع را نیز در نظر گرفت که تفاوت نرخ ارز نیمایی و نرخ مرکز مبادله ارزی با نرخ بازار ارز زیاد است که این اختلاف زیاد نرخ ارز در این بازارها، مشکلات زیادی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده و باید فاصله نرخ مرکز مبادله با نرخ بازار کاهش پیدا کند.

از طرفی نیز باید اجازه واردات بیشتری به صادرکنندگان کالاهای استراتژیک داد تا صادرکننده بتواند با ارز صادراتی خود کالاهای بیشتری را وارد کند و واردات کالاهایی در حیطه فعالیت کاری و محصول صادراتی خود انجام دهد، با تنوع بخشی به روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات می‌توان به صادرکنندگان کمک بیشتری کرد. با این شرایط بهترین سیاستی که بانک مرکزی می‌تواند اعمال کند این است که تفاوت نرخ ارز را از بین ببرد، اکنون امکان تک نرخی کردن ارز فراهم نیست، اما با کاهش فاصله نرخ ارز بین مرکز مبادله و بازار کمک زیادی به صادرکنندگان می‌شود.

در حال حاضر، قیمت‎ها با نرخ بازار سنجیده می‌شود و با نرخ مرکز مبادله سنجیده نمی‌شود، این واقعیتی است که باید براساس آنها تصمیم‌گیری کرد. اگر در کنار این موارد، جلسات بانک مرکزی با بخش خصوصی افزایش پیدا کند و تعامل و هم‌افزایی بین آنها بالا برود، قطعا شاهد رفع بسیاری از مشکلات اقتصادی خواهیم بود.

بهترین کاری که بانک مرکزی می‌تواند انجام دهد ثبات نرخ ارز است، ثبات نرخ ارز بهترین گزینه برای پیش‌بینی آینده، سرمایه‌گذاری و صادرات است. بانک مرکزی برای برگشت ارز حاصل از صادرات نیز باید در تعدادی از کشورها تسهیلاتی ایجاد کند تا صادرکننده ارز خود را در آنجا به کارگزار بانک مرکزی تحویل و در کشور ریال آن را دریافت کند.