مهشید شاهچرا- عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی: صندوق‌های سرمایه‌گذاری با فعالیت‌های خود و ارتباط آنها با بازارهای پول و سرمایه می‌توانند ریسک‌هایی را برای سیستم‌های مالی و اقتصادی ایجاد کنند. صندوق‌های سرمایه گذاری بازار پول نیز با هدف ارائه ثبات، نقدینگی روزانه، تنوع ریسک و بازدهی مطابق با نرخ‌های رایج بازارپول مدیریت می‌شوند. آنها با سایر بخش‌های سیستم مالی و اقتصاد واقعی در ارتباط هستند، زیرابه طیف گسترده‌ای ازسرمایه‌گذاران (اغلب برای اهداف مدیریت نقدینگی) خدمت می‌کنند و تأمین مالی کوتاه‌مدت را برای بانک‌ها، سایر شرکت‌های مالی و غیرمالی و دولت‌ها فراهم می‌کنند. این صندوق‌ها دارای ابزارهای کوتاه‌مدت باکیفیت اعتباری بالا هستند که حداقل بخشی از آنها نقدشوندگی بالایی دارند.

ماهیت ثبات مالی که هدف صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارپول است، براساس حوزه قضایی و در کشورهای متفاوت است. صندوق‌های بازار پول در برخی از کشورها ارزش خالص دارایی پایدار را ارائه می‌دهند. این صندوق‌ها معمولاً براساس ارزش‌گذاری برخی یا همه دارایی‌ها به بهای تمام شده، به جای ارزش‌گذاری بازار را انجام می‌دهند. برخی دیگر از صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول نیز با توجه به محدودیت زمانی خود در پرتفوی خود و یا نحوه قیمت‌گذاری دارای تنوع هستند. در بررسی مقررات‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به نوع و دامنه فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری توجه کرد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود با توجه به تبدیل کردن سرمایه‌گذاری به دارایی‌هایی که نقدشوندگی کمتری دارند، بیشتر باید به مسئله نقدینگی و ریسک آن توجه نمایند. اطمینان از سازگاری مناسب میان استراتژی سرمایه‌گذاری و شرایط بازخرید آنها می‌تواند در این مسئله دخیل باشد. از اینرو، هدف اصلی ناظران و مقررات‌گذاران در این حوزه، در نظر گرفتن این موضوع است که استراتژی‌ها، اهداف، اساسنامه و نحوه بازخرید صندوق‌ها، باید مورد توجه قرار گیرد.

در بررسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول، باید به مباحث ریسک نقدینگی که آنها برای سیستم فراهم می‌آورند توجه کرد. آنها می‌توانند ریسک‌ها را در سراسر سیستم مالی گسترش دهند و این در صورتی اتفاق می‌افتد که قیمت دارایی‌هایی که یک صندوق سرمایه‌گذاری بازار پول در آنها سرمایه‌گذاری کرده است، شروع به کاهش کند که این موضوع نیز به ویژه در شرایط بحرانی حادتر می‌شود. بنابراین، این صندوق نمی‌تواند همیشه به وعده خود مبنی بر بازخرید فوری و حفظ ارزش اصلی یک واحد یا سهم صادر شده توسط صندوق برای سرمایه‌گذاران عمل کند.

این وضعیت، که به گفته هیات ثبات مالی (FSB) و سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) می‌تواند به‌ ویژه برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول با درآمد ثابت جدی تلقی شود، درخواست‌های بازخرید قابل توجه و ناگهانی را می‌تواند ایجاد کند که به طور بالقوه منجر به عواقب کلان اقتصادی گسترده‌تر می‌شود. درخواست‌های بزرگ بازخرید می‌تواند صندوق‌ها را مجبور کند که برخی از دارایی‌های سرمایه‌گذاری خود را در بازاری در حال کاهش بفروشند و به طور بالقوه به بحران نقدینگی دامن بزنند. در چنین شرایطی، اختلالاتی در بازار تأمین مالی کوتاه‌مدت ایجاد می‌شود و منجر به مشکلات مستقیم و عمده در تأمین مالی مؤسسات مالی، شرکت‌ها و دولت‌ها و در نتیجه اقتصاد شود.

به منظور حفظ یکپارچگی و ثبات بازار، لازم است قوانینی در مورد عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به ویژه در مورد ترکیب سبد سهام آنها وضع شود. این قوانین برای انعطاف‌پذیری بیشتر صندوق‌های سرمایه‌گذاری و محدود کردن کانال‌های سرایت ریسک به سایر بخش‌ها در نظر گرفته می‌شود. قوانین یکسان وضع شده در مورد پرتفوی یک صندوق سرمایه‌گذاری نیز لازم است برقرار شود تا اطمینان حاصل شود که صندوق‌های سرمایه‌گذاری قادر به مواجهه با درخواست‌های بازخرید قابل توجه و ناگهانی توسط گروه بزرگی از سرمایه‌گذاران هستند.

صندوق‌های بازارپول دارای ویژگی‌هایی هستند که از نظر سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری جذاب هستند. این ویژگی‌ها مدیریت نقدینگی و سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت است. هدف آنها به طور کلی ایجاد ثبات اصلی و ارائه نقدینگی به صورت روزانه است، به طوری که سرمایه‌گذاران اغلب سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول را معادل وجه نقد می‌دانند. علاوه بر این، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مطابق با نرخ‌های بازار که معمولاً بالاتر از نرخ‌های سپرده بانکی است، با ارائه ابزارهای کم هزینه بازار پول برای سرمایه‌گذاران، از جمله سرمایه‌گذاران خُرد که دسترسی راحتی به این ابزارها را ندارند، بازدهی را پرداخت می‌کنند. با در اختیار داشتن انواع ابزارهای منتشرشده توسط طرف مقابل مختلف، ریسک اعتباری متنوع‌تری را نسبت به سپرده‌های بانکی بیمه نشده یا سرمایه‌گذار ی مستقیم در ابزارهای بازار پول به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهد.

قوانین و مقررات برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کشورهای مختلف

ناظران به دنبال تقویت چارچوب‌های خود با در نظر گرفتن ویژگی‌های بازار و روندهای اقتصادی (رشد و قیمت دارایی‌ها) در سیستم‌های مالی هستند و در توصیه‌های خود اکثرا صندوق‌ها را ملزم به ایجاد سیاست‌ها و رویه‌های مدیریت ریسک نقدینگی می‌کنند. این نوع الزامات طراحی شده‌اند که اطمینان حاصل نمایند درخواست‌های بازخرید می‌توانند با توجه به تاثیرات منفی اقتصادی و شرایط اقتصاد کلان، نیازهای سرمایه‌گذاران را برآورده سازند. این الزامات و توصیه‌های بین‌المللی مشخص است که بر اطمینان از رفتار منصفانه با سرمایه‌گذاران تاکید دارند.

در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود، چارچوب‌های نظارتی با توجه به تعهد بازخریدها در صورت تقاضا طراحی شده‌اند. البته قوانین سختگیرانه نیز در برخی از کشورها در مورد دارایی‌ها وجود دارد که صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود تنها می‌توانند در دارایی‌هایی همچون سهام معامله شده در بورس، ابزارهای بازار پول، محصولات با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری نمایند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در اروپا طبق قوانین و مقررات سال ۲۰۱۸، موظف به ارائه ساختار و ویژگی‌های سبدهای دارایی‌های خود بوده و واحدهای سرمایه‌گذاری توسط صندوق‌ها و خطرات آنها و هزینه‌هایشان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. هشدارهای لازم در مورد ریسک این واحدهای سرمایه‌گذاری و سبد پرتفوی آنها باید توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارائه شود. شرایط بازخریدها قبل از سررسید و یا مشروط مانند رضایت و صلاحدید شخصی باید به صورت واضح بیان شود. ریسک نقدینگی در صورت عدم وجود نقدینگی لازم تعهد شده روی محصول و در صورت عدم تطابق میان تاریخ بازخرید و میانگین نقدینگی سبد پرتفوی دارایی‌ها، باید به صورت واضح بیان شود.

در اروپا سیستم KID و قوانین مرتبط با آن را در سال ۲۰۱۸ راه‌اندازی شده است که این سیستم کید یک سند اطلاعاتی کلیدی است که قالب و ساختار آن در قانون مشخص شده است و شامل اطلاعاتی در مورد ویژگی‌های واحدهای سرمایه‌گذاری و پرتفوی ارائه شده صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سرمایه‌گذاران مانند ریسک، هزینه و مدت زمان نگهداری و نحوه شکایت و پیگیری است.

در کانادا نیز چنین سیستمی تحت عنوان سند حقایق وجوه ( معادل کید اروپا) به فعالیت می‌پردازد که اطلاعاتی را به سرمایه‌گذاران در زمان خرید سهام یا سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد. این سند باید رتبه ریسک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک را براساس نوسانات آن محاسبه نماید. این رتبه‌بندی براساس میزان تغییر بازدهی صندوق از یک سال به سال دیگر تعیین می‌شود و نوسانات صندوق را در سال‌های آینده نیز مشخص می‌کند. سند حقایق وجوه، واقعیت‌هایی را برای سرمایه‌گذاران مشخص می‌کند. بنابراین، هم انواع سرمایه‌گذارانی که نباید در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری کنند مشخص خواهند شد و هم انواع پرتفوهایی که نباید در صندوق سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کنند. اگر صندوق سرمایه‌گذاری برای برخی سرمایه‌گذاران با اهداف سرمایه‌گذاری خاصی مناسب باشد نیز می‌تواند در این سند حقایق اطلاعاتی را بیان کند.

در هنک کنگ ناظران، مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری را موظف می‌کنند که جزئیات مناسبی را در اسناد خود افشا کنند که شامل موارد مهمی همچون موارد زیر است:‌

• اهمیت و تاثیر احتمالی ریسک نقدینگی بر صندوق‌ها و سرمایه‌گذاران آنها
• خلاصه‌ای از فرایند مدیریت ریسک نقدینگی
• ابزارهایی که ممکن است برای جلوگیری از این ریسک‌ها مورد استفاده قرار گیرند
• توضیحات و تعاریف ابزارهای مدیریت ریسک نقدینگی
• زمان استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک نقدینگی

در هند، افشای ماهانه پرتفوی سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، الزامی است. چنین اطلاعاتی ماهانه و در وب‌سایت شرکت‌های مدیریت دارایی در هند افشا می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری ملزم به ارائه ریسک‌های نقدینگی طرح‌های سرمایه‌گذاری خود، طبقات دارایی‌ها و جزئیات مرتبط با بازخرید و ابزارهای مدیریت نقدینگی و تعلیق بازخریدها در شرایط خاص هستند.

در سنگاپور و ژاپن نیز معادل با آنچه در کید اروپا تعبیه شده است در این کشورها برای شفافیت و نظارت کامل بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در نظر گرفته شده است. به طور کلی، هدف سیاست‌های ارزش‌گذاری باید هماهنگی با فرآیندهای مدیریت ریسک نقدینگی باشد. واحدهای مسئول باید خط‌ مشی‌ها و رویه‌هایی را از قبل برای مدیریت سناریوهایی که در آن ارزش دارایی‌ها صورت گرفته در نظر بگیرند. در شرایطی که نقدینگی بازار دارایی بدتر می‌شود و فشارها برای بازخرید بالاست، ارزیابی دارایی صندوق باید به اندازه کافی بالا و سریع باشد تا اطمینان حاصل شود که سرمایه‌گذارانی که بازخرید می‌کنند قیمت صندوق را برای هر واحد مطابق قیمت فعلی بازار دریافت می‌کنند.

در کانادا، سازمان تنظیم مقررات سرمایه‌گذاری کانادا CIRO به صورتی در نظر گرفته شده است که به دو سازمان تنظیم مقررات صنعت سرمایه‌گذاری کانادا (IIROC) و انجمن کارگزاران صندوق سرمایه‌گذاری کانادا (MFDA) تقسیم شده است. سازمان تنظیم مقررات صنعت سرمایه‌گذاری کانادا (IIROC) مطابق با وظایف خود تحت قوانین بازار بورس و اوراق بهادار حوزه قضایی مربوطه خود بوده و یک بررسی نظارتی سالانه مبتنی بر ریسک را انجام می‌دهد که فرآیندهای خاصی را در بازار بورس اوراق بهادار کانادا، هدف قرار می‌دهد. انجمن کارگزاران صندوق سرمایه‌گذاری کانادا (MFDA) مطابق با وظایف خود تحت قوانین بازار بورس و اوراق بهادار حوزه قضایی مربوطه خود، به مسائلی همچون تطبیق فروش، خدمات عضویت، عملیات مالی و حاکمیت شرکتی را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌پردازد.

در انگلستان، صندوق‌های سرمایه‌گذاری نامحدود نقش مهم و فزاینده‌ای در تامین مالی، هم در سطح جهانی و هم در انگلستان ایفا می‌کنند. بسیاری از این صندوق‌ها، بازخریدهای روزانه را ارائه می‌کنند و در عین حال دارایی‌هایی را در اختیار دارند که فروش منظم آنها ممکن است در بلندمدت باشد. کمیته سیاست مالی (FPC) و سازمان رفتار مالی (FCA) با انجام یک بررسی مشترک در مورد آسیب‌پذیری‌های مرتبط با عدم تطابق نقدینگی در صندوق‌های نامحدود در سال ۲۰۱۹، با انجام یک نظرسنجی مشترک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بریتانیا و شیوه‌های مدیریت نقدینگی آنها، ‌به این نتیجه در مورد مدیریت نقدینگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دست یافته‌اند که:

• صندوق‌های سرمایه‌گذاری طیف وسیعی از ابزارهای نقدینگی را در اختیار دارند، اما عمدتاً از قیمت‌گذاری نوسانی استفاده می‌کنند. تقریباً همه صندوق‌های مورد بررسی ابزارهای مدیریت نقدینگی را در اختیار داشتند و در طول دوره استرس به شدت از آنها استفاده می‌کردند. با این حال، انتخاب ابزار و نقاط ماشه‌ای برای استفاده از آنها و برخی از محاسبات تعدیل قیمت، معمولاً مختص یک نوع صندوق نیستند، بلکه اغلب برای همه صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده می‌شوند.
• صندوق‌ها، آستانه‌های متفاوتی را برای اعمال قیمت‌گذاری نوسانی و تفاوت در انتخاب و نحوه تغییر این آستانه‌ها در دوره استرس گزارش کردند.
• صندوق‌ها علاوه بر استفاده از ابزارهای مدیریت نقدینگی، نقدینگی خود را با نگهداری بافر نقدینگی در قالب دارایی‌های نقدی و غیرنقدی نقدینگی مدیریت کردند. دو دارایی غیرنقدی رایج که برای اهداف نقدینگی نگهداری می‌شوند، واحدهای موجود در صندوق‌های بازار پول و اوراق قرضه دولتی بریتانیا بودند.

• یک طبقه‌بندی شاخص نقدینگی نشان می‌دهد که مدیران صندوق‌های اوراق قرضه شرکتی ممکن است نقدینگی دارایی‌های خود را بیش از حد برآورد کنند. مدیران برخی از این صندوق‌ها تقریباً در تمام شرایط بازار، بخش بزرگی از دارایی‌های خود را نقدشونده می‌دانستند و بیشتر صندوق‌ها اکثریت دارایی‌های خود را دارای "قطعیت ارزش‌گذاری بالا" می‌دانستند. شرایط نقدینگی برای اوراق قرضه شرکتی، به ویژه در زمان استرس بازار، خلاف این موضوع را نشان می‌دهد.

در بررسی انجام شده در مورد آسیب‌پذیری‌های مرتبط با عدم تطابق نقدینگی در صندوق‌های نامحدود، کمیته سیاست مالی سه اصل کلیدی را برای طراحی صندوق تعیین می‌کند که از نظر آن، هماهنگی بیشتری بین بازخرید وجوه ایجاد می‌کند.

این سه اصل شامل موارد زیر است:

تعدیل قیمت‌ها: سرمایه‌گذاران بازخریدکننده باید قیمتی برای واحدهای خود در صندوق دریافت کنند که منعکس‌کننده تخفیف مورد نیاز برای فروش بخش مورد نیاز دارایی‌های صندوق در دوره اطلاعیه بازخریدی است.

طبقه‌بندی نقدینگی: نقدینگی دارایی‌های صندوق‌ها باید به عنوان تخفیف قیمت مورد نیاز برای فروش سریع نمونه نماینده (یک برش عمودی) از آن دارایی‌ها یا دوره زمانی مورد نیاز برای فروش برای جلوگیری از تخفیف بااهمیت ارزیابی شود.

دوره‌های اعلان/تکرار بازخرید: دوره‌های اعلان بازخرید و/یا دفعات بازخرید باید بازتاب زمان مورد نیاز برای فروش بخش مورد نیاز دارایی‌های صندوق باشد.

اصول کمیته سیاست مالی انگلستان در مورد عدم تطابق نقدینگی در صندوق‌های نامحدود مطابق با مقررات اتحادیه اروپا عمل می کند.

اصول زیر بخشی از این قوانین و مقررات را اشاره می‌کند:

اصل FPC ۱ – طبقه‌بندی نقدینگی: نقدینگی دارایی‌های صندوق‌ها باید به صورتی ارزیابی شود که تخفیف قیمتی برای فروش سریع آن دارایی‌ها در دوره زمانی مورد نیاز برای فروش را در بر گیرد در غیر اینصورت تخفیف مورد نظر می‌تواند به عنوان ریسک عدم توانایی در انجام درخواست‌های بازخرید بدون تخفیف قیمت در دارایی‌های فروخته شده در نظر گرفته شود. به این ترتیب، نقدینگی را می‌توان بر اساس زمان مورد نیاز برای فروش حجم معینی از دارایی‌ها پس از درخواست بازخرید، بدون اعمال تخفیف در قیمت اندازه‌گیری کرد. طبقه‌بندی و اندازه‌گیری نقدینگی از این طریق در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال، صندوق‌های ایالات متحده دارایی‌های خود را بر اساس سرعتی که می‌توان بدون استفاده از مدل ارزش‌گذاری هیرکات به دست آورد، طبقه‌بندی می‌کند، در این چهار تقسیم بندی، از نقدشوندگی بالا (قابل تحقق در سه روز) تا غیرنقد (قابلیت فروش در عرض هفت روز) وجود دارد. با این حال، ارزیابی نقدینگی چالش برانگیز است و در نهایت بر اساس اطلاعات و قضاوت است.

اصل ۲ FPC - تعدیل قیمت: سرمایه‌گذاران بازخریدکننده باید قیمتی را برای واحدهای خود در صندوق دریافت کنند که منعکس کننده تخفیف مورد نیاز برای فروش دارایی‌های صندوق در دوره اعلان بازخرید باشد.

فروش سریع یا در حجم زیاد دارایی‌ها برای بازخرید کننده می‌تواند مستلزم پذیرش تخفیف بر دارایی‌ها نسبت به آنچه زمان بیشتری برای انجام فروش داشتند باشد و می‌تواند به ضرر سرمایه‌گذاران باقی مانده در صندوق باشد. از اینرو، سرمایه‌گذاران بازخریدکننده باید عواقب این تخفیف‌ها را متحمل شوند تا اطمینان حاصل شود که انگیزه‌ای برای بازخرید از صندوق پیش از سایر سرمایه‌گذاران وجود ندارد.

یکی از ابزارهای مدیریت نقدینگی در اختیار صندوق‌ها، تعدیل قیمت است. طبق قوانین FCA، صندوق‌های فعال سرمایه‌گذاری، می‌توانند از سرمایه‌گذاران موجود یا باقی‌مانده خود در برابر هزینه‌های مبادله‌ای که صندوق ممکن است در هنگام خرید یا فروش واحدهای سرمایه‌گذاری توسط سایر سرمایه‌گذاران ایجاد شود، محافظت کند (هزینه‌های رقیق‌سازی). برای مؤثر بودن، تعدیل باید به طور کامل منعکس کننده تخفیف مورد نیاز برای انحلال دارایی‌ها باشد، نه تنها نقدینگی دارایی‌ها، بلکه تأثیر بازار فروش در یک مقطع زمانی معین را نیز در نظر می‌گیرد. مورد دوم در عمل چالش برانگیز است، به ویژه برای دارایی‌های با درآمد ثابت که خارج از بورس معامله می‌شوند.

اصل ۳ FPC - دوره‌های اعلان/تکرار بازخرید: دوره‌های اعلان بازخرید باید منعکس‌کننده زمان مورد نیاز برای فروش دارایی‌های صندوق بدون تخفیف باشد.

دوره‌های اطلاع‌رسانی طولانی‌تر، زمان بیشتری را برای فروش دارایی‌ها بدون نیاز به پذیرش قیمت پایین‌تر فراهم می‌کند. باید در نظر داشت که دوره زمانی کوتاه‌مدت می‌تواند بدون مکانیسم‌های قیمت‌گذاری مناسب، به طور بالقوه به ضرر سرمایه‌گذاران باقی‌مانده در صندوق باشد. این امر به ویژه برای دارایی‌های ذاتاً غیر نقدشونده، مانند املاک تجاری، که ممکن است قیمت‌های بازار برای فروش سریع وجود نداشته باشد، مرتبط است.

در اروپا توجه به اطلاعات و مقررات مرتبط با آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخشنامه ۲۰۰۹/۶۵/EC پارلمان اروپا در مورد اطلاعات کلیدی سرمایه‌گذار و شرایطی که باید هنگام ارائه خدمات توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری دریافت شود. این دستورالعمل ۲۰۰۹/۶۵/EC اصول اساسی را مشخص می‌کند که باید در تهیه و ارائه اطلاعات کلیدی سرمایه‌گذار از جمله الزامات مربوط به قالب و ارائه آن، اهداف، عناصر اصلی اطلاعاتی که قرار است فاش شود، رعایت شود. علاوه بر این، یک سند اطلاعاتی کلیدی سرمایه‌گذار در مواردی کارآمدتر خواهد بود که الزامات مربوط به آن در همه کشورهای عضو یکسان باشد. همه ذینفعان باید از یک رژیم هماهنگ در شکل و محتوای افشا بهره‌مند شوند، که تضمین می‌کند اطلاعات در مورد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در کل کشورهای عضو اتحادیه اروپا سازگار و قابل مقایسه است.

در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول، تعادل مناسب بین اطلاعات صندوق سرمایه‌گذاری که سرمایه‌گذار در آن سرمایه‌گذاری می‌کند و مجموعه‌های زیربنایی آن حفظ می‌شود. بنابراین، سند اطلاعات سرمایه‌گذار کلیدی یک صندوق سرمایه‌گذاری باید بر این اساس تهیه شود که سرمایه‌گذار نمی‌خواهد یا نیازی به اطلاع دقیق از ویژگی‌های فردی هر یک از مجموعه‌های زیربنایی ندارد. با این حال، برای اینکه سند اطلاعات کلیدی سرمایه‌گذار افشای مؤثری از هدف و سیاست سرمایه‌گذاری صندوق، عوامل ریسک و ساختار هزینه ارائه دهد، ویژگی‌های صندوق سرمایه‌گذاری و بانک آن باید شفاف باشد.

پیشنهادات مقررات‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری

تعدادی از تکنیک‌ها و ابزارها برای کمک به مدیریت نقدینگی بهتر برای مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد. این موارد شامل تعدادی از ویژگی‌های صندوق است که می‌توانند در هر مرحله در طراحی محصول تعبیه شوند و یا بخشی از الزامات نظارتی ناظران باشد. بنابراین می‌توان بیان کرد که با برقراری برخی از موارد زیر می‌توان محدودیت‌هایی را برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار داد:

- انتقال هزینه‌های معامله به سرمایه‌گذار پذیرنده/بازخرید کننده (قیمت سواپ، بازخرید در نوع)

- محدود یا کُند کردن دسترسی به سرمایه سرمایه‌گذار (دوره‌های اعلان، دروازه‌های بازخرید، تعلیق بازخریدها و غیره).

- ارزیابی نقدینگی مورد نیاز تحت سناریوهای مختلف (استرس تست).

بنابراین، هنگام نگاه کردن به مدیریت نقدینگی در یک صندوق، باید یک رویکرد کلی نگر در نظر گرفته شود،

• در مورد هر یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید با توجه به نوع ساختار و فعالیت آنها قانون‌گذاری انجام شود. به عنوان مثال، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول که ویژگی آنها از ترکیب دارایی‌هایی که در آن سرمایه‌گذاری کرده و اهدافی که دنبال می‌کنند ناشی می‌شود، با سایر صندوق‌های سرمایه‌گذاری متفاوت است. یک صندوق بازار پول می‌تواند یکی از آن اهداف یا هر دو هدف را به طور مشترک داشته باشد. هدف از ارائه بازده مطابق با نرخ‌های بازار پول باید در یک مفهوم گسترده درک شود. هدف از حفظ ارزش سرمایه‌گذاری به عنوان تضمین سرمایه‌ای که توسط یک صندوق بازار پول وعده داده شده است، باید همسو با اهداف صندوق‌های فعال در بازار سرمایه باشند. از اینرو مشاهده می‌شود که این ویژگی‌ها در تعیین ساختار مقررات‌گذاری تاثیرگذار است. بنابراین با توجه به هدف دنبال شده از طرف صندوق باید رویه‌های قانونی در نظر گرفته شده و تدوین شوند.

• لازم است قوانین اساسی مشترکی در مورد مجوز ارائه شود که منعکس کننده قوانین هماهنگ موجود برای صندوق‌ها چه در بازار پول و چه در بازار سرمایه باشد. بنابراین اگر صندوق‌های بازار سرمایه دارای ویژگی‌های صندوق‌های بازار پول باشند و یا برعکس، باید رویه‌هایی مشترک در این زمینه توسط قانون‌گذار وضع شده باشد. برای جلوگیری از دور زدن قوانین، مقامات ذی‌صلاح باید رویه‌های بازار سرمایه را که در حوزه قضایی خود تأسیس یا به بازار عرضه می‌شوند، نظارت کنند.

بنابراین چه صندوق سرمایه‌گذاری در بازار پول باشد که مشابه صندوق بازار سرمایه عمل کند و یا برعکس، در قانون باید رویه‌های مشخصی وجود داشته باشد که از این عملکرد جلوگیری کند.

• برای اطمینان از یکپارچگی فعالیت‌های صندوق بازار پول، صندوق‌های بازار پول باید از مشارکت در معاملات مالی خاصی که استراتژی و اهداف سرمایه‌گذاری آنها را به خطر می‌اندازد، منع شوند.
• قوانین مربوط به پرتفوی صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به وضوح دسته‌بندی دارایی‌هایی را که واجد شرایط سرمایه‌گذاری توسط صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند و شرایطی که تحت آن واجد شرایط هستند، مشخص کند.
• میزان استفاده از اوراق بهادار و اوراق تجاری با پشتوانه دارایی (ABCP) ناپایدار باید به صورتی محدود شوند و تحت مقررات خاص قرار گیرند. این اوراق ناپایدار می‌تواند ناپایداری‌هایی را به کل سیستم پخش کند و باید واجد شرایط بودن استفاده از آنها با معیارهای خاصی مشخص شود تا فقط آن دسته از اوراق بهادار و ABCPهایی که عملکرد خوبی دارند واجد شرایط باشند.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول باید مسئولیت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های واجد شرایط با کیفیت بالا را داشته باشند. بنابراین، صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول باید یک روش ارزیابی کیفی اعتبار داخلی محتاطانه برای تعیین کیفیت اعتبار ابزارهای بازار پول، اوراق بهادارسازی و ... که قصد سرمایه‌گذاری در آنها را دارد، داشته باشد. صندوق‌های سرمایه گذاری بازار پول باید بتوانند از رتبه‌بندی‌ها به عنوان مکمل ارزیابی خود از کیفیت دارایی‌های واجد شرایط استفاده کنند.
• به منظور ایجاد یک رویه ارزیابی کیفیت اعتبار داخلی شفاف و منسجم، مدیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول باید رویه و ارزیابی‌های کیفیت اعتبار را مستندسازی کند. این الزام باید تضمین کند که رویه از مجموعه قوانین واضحی پیروی می‌کند که قابل نظارت است و روش‌های به کار رفته در صورت درخواست به سرمایه‌گذاران و مقامات ذیصلاح مطابق با این مقررات ابلاغ می‌شود.
• به منظور اطمینان از مدیریت نقدینگی مناسب، صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار پول باید سیاست‌ها و رویه‌های صحیحی را برای شناخت سرمایه‌گذاران خود ایجاد کنند. خط ‌مشی‌هایی که مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری اعمال می‌کند باید به درک پایه سرمایه‌گذار کمک کند، تا جایی که بتوان بازخریدهای بزرگ را پیش‌بینی کند. برای اینکه یک صندوق سرمایه‌گذاری با بازخریدهای انبوه ناگهانی مواجه نشود، باید توجه ویژه‌ای به سرمایه‌گذاران بزرگی شود که بخش قابل توجهی از دارایی‌های صندوق سرمایه‌گذاری را نمایندگی می‌کنند، مانند اینکه یک سرمایه‌گذار بیش از نسبت دارایی‌های سررسید روزانه را نمایندگی می‌کند.
• به عنوان بخشی از مدیریت ریسک محتاطانه، صندوق سرمایه‌گذاری باید حداقل هر دو سال یکبار، تست استرس را انجام دهند. از مدیر یک صندوق سرمایه‌گذاری انتظار می‌رود هر زمان که نتایج تست استرس به آسیب‌پذیری‌ها اشاره کرد، به منظور تقویت استحکام صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول اقدام کند.
• برای اینکه بتوان در مواقع استرس شدید بازار، بازخرید سرمایه‌گذاران بالقوه را کاهش داد، صندوق‌های سرمایه گذاری بازار پول باید مقرراتی برای کارمزد نقدینگی و بازخرید برای تضمین حمایت از سرمایه‌گذار و جلوگیری از "مزیت محرک اول" داشته باشند. کارمزد نقدینگی باید به اندازه کافی منعکس کننده هزینه صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازار پول برای دستیابی به نقدینگی باشد و نباید به عنوان جریمه‌ای باشد که خسارات وارد شده به سرمایه‌گذاران دیگر در نتیجه بازخرید را جبران کند.

منابع و ماخذ:

- Di Iasio, G., Kaufmann, C., & Wicknig, F. (۲۰۲۲). Macroprudential regulation of investment funds. ECB Working Paper Series No ۲۶۹۵/August ۲۰۲۲

- Dunne, P. G., Emter, L., Fecht, F., Giuliana, R., & Peia, O. (۲۰۲۲). Financial fragility in open-ended mutual funds: the role of liquidity management tools. Available at SSRN ۴۲۸۲۸۴۱.

- Bank of England (BoE) and Financial Conduct Authority (FCA). ۲۰۲۱. “Liquidity Management in UK Open-Ended Funds.” London.

- Jiang, Hao, Dan Li, and Ashley Wang. ۲۰۲۱. “Dynamic Liquidity Management by Corporate Bond Mutual Funds.” Journal of Financial and Quantitative Analysis ۵۶ (۵): ۱۶۲۲–۵۲.

- Jiang, Hao, Yi Li, Zheng Sun, and Ashley Wang. ۲۰۲۲. “Does Mutual Fund Illiquidity Introduce Fragility into Asset Prices? Evidence from the Corporate Bond Market.” Journal of Financial Economics ۱۴۳ (۱): ۲۷۷–۳۰۲.

- International Organization of Securities Commissions (IOSCO). ۲۰۱۵. “Liquidity Management Tools in Collective Investment Schemes. Results from an IOSCO Committee ۵ Survey to Members.” IOSCO Paper FR۲۸/۲۰۱۵, Madrid. www.iosco .org/library/pubdocs/pdf/IOSCOPD۵۱۷.pdf

- International Monetary Fund (IMF). ۲۰۲۱. “Investment Funds and Financial Stability: Policy Considerations.” Departmental Paper ۲۰۲۱/۰۱۸, Washington, DC.

- Financial Stability Board (FSB). ۲۰۲۱. “Global Monitoring Report on Non-Bank Financial Intermediation.” Basel.

- Financial Stability Board (FSB). ۲۰۲۲. “US Dollar Funding and Emerging Market Economy Vulnerabilities.” Basel. www.fsb .org/wp-content/uploads/P۲۶۰۴۲۲.pdf