یکی از اهداف مهمی که بانک مرکزی در یک سال گذشته با اجرای سیاست تثبیت مدنظر قرار داد. پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد به منظور تسهیل فضای کسب و کار برای فعالان اقتصادی بود که در این راستا سیاست‌گذار پولی موفق شد طی سال ۱۴۰۲ نرخ ارز را در یک کانال معین با کمترین نوسان کنترل کند و بدین ترتیب ریسک نرخ ارز را از سر کسب و کارها برداشت و امکان پیش‌بینی وضعیت آتی را به آنها داد. از سوی دیگر سیاست‌گذار با پیگیری سیاست هدایت اعتبار در کنار برنامه کنترل ترازنامه بانک‌ها تلاش کرد تا محدودیت‌های سیاست انقباضی متوجه فضای تولید کشور نشود و سرمایه در گردش بنگاه‌های تولید از این حیث آسیبی نبیند. در همین زمینه با دکتر محمدصادق مفتح، قائم‌مقام سابق وزیر صمت به گفتگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
یکی از اهداف بانک مرکزی تثبیت بازار و برقراری آرامش بازار ارز بوده و تلاش شده بازارها روال آرامی داشته باشند، این تلاش‌ها چه تاثیری بر تولید و گسترش تجارت کشور داشته است؟
هر چقدر در بخش ارزی کشور شاهد نوسان کمتری باشیم، یقیناً سرمایه بیشتری سمت تولید می‌آید و از دلالی و خرید و فروش ارز و طلا خارج می‌شود و به بخش تولید کشور می‌رود و تاثیر مبنایی خواهد داشت. سال گذشته با تمهیداتی که بانک مرکزی دیده بود دامنه نوسان نرخ ارز به حداقل ممکن کاهش یافت. هر مقدار بازار این ذهنیت را داشته باشد که نوسان کم است و جهش کمتری در قیمت‌های دلار و به تبع آن طلا داشته باشیم، بخش بیشتری از سرمایه از دلالی خارج و وارد تولید می‌شود. بهره‌وری پول در بخش تولید افزایش می‌یابد و باعث می‌شود، سرمایه‌های بیشتری جذب این قسمت شود.
وضعیت پیش‌بینی‌پذیری بازار را چطور ارزیابی می‌کنید؟
حتما از سنوات گذشته بهتر است، ولی باز هم جای کار وجود دارد و باید با جدیت بیشتر پیگیر شود تا در ساختار اقتصاد کلان راه بیفتد و مردم مطمئن شوند که کسی از ارزش ریال کشور پاسداری می‌کند.
کاهش دامنه نوسانات نرخ ارز یکی از اقدامات مثبت بانک مرکزی است، چه توصیه‌ای دارید که این روند ادامه یابد؟
هر مقدار نقدینگی از دلالی‌ها خارج و وارد بخش تولید شود دامنه نوسان کمتر خواهد شد. یکی از برکات رونق بخش تولید غیر از اشتغال، این است که نقدینگی از دلالی و سفته‌بازی و خرید و فروش سکه و دلار خارج و به بخش مفید اقتصاد اختصاص داده می‌شود.
با توجه به اینکه تامین ارز تولید از بازار ارز غیررسمی صورت نمی‌گیرد، باقی ماندن این نابازار چه لطمه‌ای به تولید می‌زند؟
زائده بازار آزاد ارز را در اقتصادمان داشتیم و خواهیم داشت و نمی‌توان آن را حذف کرد، بلکه باید دامنه تاثیرگذاری آن را کم کرد. راهکارش این است کسانی که نیازمند ارز برای کارهای تجاری و تولیدی هستند، مطمئن باشند می‌توانند ارز مورد نیازشان را از کانال بانک مرکزی تامین کنند. اگر به این اطمینان برسند یقینا نیازی به ورود به بازار آزاد نخواهند داشت و زمینه فعالیت این بازارها کاهش پیدا خواهد کرد.
بانک مرکزی به منظور کاهش هزینه‌های تجار و تجمیع نیازهای ارزی، مرکز مبادله ارز و طلا را تاسیس کرد، ایجاد فرماندهی ارزی در این مرکز و حذف بازار غیررسمی تا چه اندازه می‌تواند یک اقدام حمایتی از فعالان اقتصادی به حساب آید؟
هر چقدر تامین ارز از مسیرهای روشن و قانونی انجام شود، فشار کمتری را در بازار غیررسمی ارز خواهیم داشت و آنجا شاهد آرامش و از بین رفتن زمینه فعالیت دلالان خواهیم بود. حتماً تاسیس این مرکز موثر بوده و تاثیر خوبی بر بازار داشته، اما باید بیشتر از این توان ورود و کنترل بازار را داشته باشد و باید نقش آن در سال‌جاری پُررنگ‌تر شود.
در یک‌سال گذشته، بسیاری معتقدند بانک مرکزی نقش فعال‌تری در حمایت از تولید و توسعه صنعتی کشور داشته است، دیدگاه شما در خصوص عملکرد یک سال اخیر بانک مرکزی چیست؟
در مسئله اعطای وام و تسهیلات از سوی شبکه بانکی برای تولید گله‌مندی وجود دارد. البته بانک مرکزی مستقیماً با تولیدکنندگان برای درخواست وام طرف نیست و تنها سیاست‌گذاری می‌کند و بانک‌ها مجری هستند. در سال‌جاری باید بانک مرکزی نظارتش بر بانک‌ها به خصوص در این زمینه را بیشتر کند. مشارکت مردم و پُررنگ شدن نقش آنها در توسعه تولید، نیازمند پشتیبانی از سوی نظام بانکی است. قدم اول سیاست‌گذاری و ریل‌گذاری از سوی بانک مرکزی است و سپس نظارت و فشار بیشتر بانک مرکزی به شبکه بانکی که سهم بیشتری از تسهیلات را برای بخش تولید قائل شوند که این اقدام در راستای تحقق شعار سال خواهد بود.
نظر شما