محمدجواد محقق نیا، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی: خروجی هر تصمیمی که در اقتصاد گرفته میشود بایستی افزایش رفاه و تقویت قدرت خرید مردم باشد. با مبنا قرار دادن این اصل، انتظار میرود که دولت در جهت بهبود شاخصهای اقتصادی و تحقق شعار سال، در ابتدا کسری بودجه را اصلاح کند و سپس به سراغ ناترازی در سیستم بانکی برود. باید اولویت کنونی شبکه پولی و اقتصاد کشور، هدایت اعتبار به سمت تولید باشد. بانک مرکزی برای هدایت اعتبار نیاز به یک برنامهریزی مشخص و دقیق دارد، زیرا این کاری است که همه کشورهای دنیا برای توسعه انجام دادهاند. در حقیقت باید به سمتی حرکت کنیم که رانت در اختیار واردکننده قرار نگیرد و در عوض در اختیار تولید باشد.
نقدینگی موجود بیش از ۶۵۰۰ همت است که از این رقم تقریبا ۴۵۰۰ همت تسهیلات بانکی است. از سوی دیگر ۲۰۰۰ همت آن تسهیلات جدید است. یعنی معادل ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار در کشورمان تسهیلات ارائه میشود. با وجود این منابع، نباید به دنبال سرمایهگذار خارجی بگردیم تا در کشورمان سرمایهگذاری کند. این رقم با توجه به میزان تسهیلاتی که اعلام شد، در داخل کشور در دسترس است. بنابراین باید این سوال را پرسید که آیا ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار در اقتصاد کشورمان تاثیری ندارد و باعث رشد اقتصادی نمیشود؟ پاسخ، به عدم هدایت اعتبار به سمت تولید مربوط میشود. قاعدتا اگر هدایت اعتبار به درستی صورت بگیرد نتیجه مثبت به همراه خواهد داشت.
در دولتهای گذشته این تجربه شکست خورد، زیرا شیوه آن نادرست بود. در برنامه اول، دوم و سوم میگفتند سهم بخش کشاورزی فلان درصد است، اما عملا اتفاق نیفتاد. در زمانی هم قصد داشتند به صورت پروژهای هدایت اعتبار کنند، اما بازهم نتیجه بخش نبود و اتفاقی نیفتاد. مثلا به بانکها تکلیف کردند فلان پتروشیمی تامین اعتبار و ساخته شود، در حالی که هنوز این پتروشیمیها فرضی و تنها زمین بودند. در اینجا ضرورت دارد تا بانک مرکزی یک سیاست درست برای هدایت اعتبار به سمت تولید تعیین کند. بنابراین نیاز امروز اقتصاد و نظام بانکی برای رونق تولید و رشد اقتصاد، هدایت اعتبارات بانکی به سمت تولید واقعی است. منابع بانکها باید از بنگاه داری به سمت تولید مسکن برود. اگر قرار است سالیانه یک میلیون مسکن ساخته شود، بانکها هر کدام نسبی از این تعداد را باید بسازند. در نتیجه بایستی اصلاحاتی در حوزه نظام بانکی صورت بگیرد و اعتبارات سیستم بانکی توسط بانک مرکزی به عنوان هدایتگر اصلی اقتصاد، به سمت بخش مولد هدایت شود. اگر رهبر انقلاب به مهار تورم و رشد تولید تاکید داشتهاند، باید بررسی کنیم و ببینیم که سمت و سوی اعتبارات بانکی به سمت تولید هست یا خیر؟ این در حالی است که درصد کمی از اعتبارات به سمت تولید است و باید این نسبت تغییر کند تا شاهد رشد تولید و مهار تورم باشیم. انتظار می رود در دوره آقای فرزین به عنوان یک مدیر بانکی ولایت مدار و متخصص و صاحبنظر، این مسائل اصلاح و تغییر کند. یکی از گلوگاههای تولید در کشور، در حال حاضر کمبود اعتبارات بانکی است. تولیدیهای زیادی هستند که به مرحله بهرهبرداری رسیدهاند، اما به دلیل اینکه سرمایه در گردش را ندارند، کمتر از ظرفیت اصلی کار میکنند. در دولت گذشته به اشتباه اجازه دادند تا بانکها سهمی در پایه پولی داشته باشند و شاید این یک بدعت عجیبی بود که در آن دوره شاهد بودیم و بانکها در پایه پولی ورود کردند. حال برای اینکه این روند اصلاح شود، باید سیاست اشتباه گذشته بانک مرکزی، تغییر کند. الان در انگلیس، بانکها به هیج وجه به بانک مرکزی متصل نیستند و اگر نیاز به پول داشتند، از یک بانک دیگری قرض میکنند. بنابراین باید به این نکته مهم توجه شود تا رویه غلط گذشته، تداوم نداشته باشد.
نظر شما