امیرحسین موسوی- پژوهشگر اقتصادی: بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳، به صورت فعالانه در تأمین ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو و کالاهای تجاری و بازرگانی نقش ایفا کرده است، رویکرد تمرکز سیاست‌گذار ارزی در سرعت‌بخشی به تامین و تخصیص ارز به منظور حفظ ثبات اقتصادی، پاسخ به نیازهای وارداتی کشور و حمایت از صنایع مختلف صورت گرفته است. در ادامه مختصرا به بررسی میزان تأمین ارز برای واردات کالاهای مختلف و برخی اقدامات بانک مرکزی در حوزه تامین ارز از ابتدای سال‌جاری تا اواسط مهر ماه پرداخته می‌شود.
طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، از ابتدای سال‌جاری تا ۲۱ مهرماه ۱۴۰۳، بانک مرکزی موفق به تأمین ۳۶ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای تجاری و بازرگانی شده است. بانک مرکزی به پشتوانه تامین ارز مورد نیاز تولید داخلی و ارز مورد نیاز انواع مواداولیه، کالای واسطه‌ای، سرمایه‌ای و نهایی، زمینه ثبات در بخش تولیدی را فراهم کرده است.
در حوزه تأمین ارز برای کالاهای اساسی و دارو، بانک مرکزی ۷ میلیارد و ۹۸۹ میلیون دلار ارز اختصاص داده است. از این میزان، ۶ میلیارد و ۲۲۷ میلیون دلار به واردات کالاهای اساسی و کشاورزی از جمله گندم، دانه‌های روغنی و نهاده‌های دامی اختصاص یافته است. همچنین، یک میلیارد و ۷۶۲ میلیون دلار برای واردات دارو، مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی تأمین شده است. این اقدامات با هدف حمایت از مصرف‌کنندگان و دسترسی اقشار مختلف جامعه به کالاهای ضروری با قیمت مناسب صورت گرفته است. بانک مرکزی این ارز را با نرخ ۲۸۵۰۰ تومان تأمین کرده است که از جمله سیاست‌های حمایتی دولت برای کاهش فشارهای تورمی بر عموم جامعه و کاهش بهای تمام شده کالاهای اساسی و دارو محسوب می‌شود. در حوزه کالاهای تجاری و بازرگانی، بانک مرکزی ۱۹ میلیارد و ۶۹۰ میلیون دلار ارز را در طی این بازه زمانی تامین کرده است. این میزان تأمین ارز نشان‌دهنده اهمیت تجارت و بازرگانی در اقتصاد ایران و لزوم توجه به حفظ تعادل در بازار و تأمین نیازهای مصرفی و صنعتی کشور است.
واردات در مقابل صادرات
یکی دیگر از سیاست‌های مهم بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳، تأمین ارز برای واردات در مقابل صادرات بوده است. طبق این سیاست، ۸ میلیارد و ۱۲۱ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهایی که در مقابل صادرات تأمین شده‌اند، اختصاص یافته است. این سیاست به منظور تقویت صادرات و تشویق تولیدکنندگان داخلی به صادرات کالاها و در عین حال تأمین نیازهای وارداتی کشور اجرایی شده است.
تأمین ارز برای صنایع مختلف
بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ به طور ویژه بر تأمین ارز برای صنایع مختلف کشور تمرکز داشته است. بر اساس گزارشات موجود، صنایع حمل و نقل و خودرو با دریافت دو میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار ارز از جمله بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان ارز بوده‌اند. این میزان ارز به منظور واردات قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای تولید و مونتاژ خودروها و همچنین توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور اختصاص یافته است. صنایع معدنی نیز با دریافت دو میلیارد و ۲۰ میلیون دلار ارز، در جایگاه دوم قرار دارند. این صنایع نقش حیاتی در تأمین مواد اولیه برای تولیدات صنعتی و همچنین صادرات مواد معدنی دارند. تأمین ارز برای این بخش نشان‌دهنده اهمیت راهبردی آن در اقتصاد کشور است.
در حوزه ماشین‌آلات و تجهیزات تولید، بانک مرکزی یک میلیارد و ۹۲۲ میلیون دلار ارز تأمین کرده است. این میزان ارز به منظور واردات تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز برای خطوط تولید و صنایع مختلف اختصاص یافته است. همچنین، صنایع برق و الکترونیک با دریافت دو میلیارد و ۴۸۸ میلیون دلار ارز، به منظور تأمین تجهیزات و قطعات الکترونیکی و برقی مورد نیاز برای صنعت و مصرف‌کنندگان داخلی، از حمایت بانک مرکزی برخوردار شده‌اند. صنایع شیمیایی و پلیمری نیز دو میلیارد و ۶۰ میلیون دلار ارز دریافت کرده‌اند. این صنایع نقش مهمی در تولید محصولات شیمیایی و پلیمری دارند که در بسیاری از صنایع دیگر از جمله خودروسازی، بسته‌بندی و تولید محصولات مصرفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حوزه منسوجات و پوشاک، ۹۹۰ میلیون دلار ارز تأمین شده است. این میزان ارز به منظور واردات مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز برای تولید پوشاک و منسوجات اختصاص یافته است. این بخش نیز از جمله بخش‌های مهم اقتصادی است که به ویژه در تأمین نیازهای داخلی و همچنین صادرات محصولات پوشاکی نقش دارد.
ارز توافقی و واردات در مقابل صادرات
علاوه بر تأمین ارز با قیمت مرکز مبادله برای صنایع مختلف، بانک مرکزی همچنین ارز توافقی یا واردات در مقابل صادرات را برای این صنایع تأمین کرده است. به طور مثال، صنایع حمل و نقل و خودرو یک میلیارد و ۸۶۸ میلیون دلار ارز توافقی دریافت کرده‌اند. این سیاست به صنایع کمک می‌کند تا با استفاده از ارز حاصل از صادرات، واردات مورد نیاز خود را انجام دهند و در نتیجه فشار بر بازار ارز کاهش یابد. صنایع معدنی نیز یک میلیارد و ۵۵۶ میلیون دلار ارز توافقی دریافت کرده‌اند. این سیاست به ویژه برای صنایعی که از صادرات مواد معدنی بهره‌مند هستند، اهمیت دارد و به آنها اجازه می‌دهد تا نیازهای وارداتی خود را با ارز حاصل از صادرات تأمین کنند. در حوزه ماشین‌آلات و تجهیزات تولید، یک میلیارد و ۴۶۷ میلیون دلار ارز توافقی تأمین شده است. این میزان ارز به صنایع کمک می‌کند تا با استفاده از منابع ارزی خود، تجهیزات و ماشین‌آلات مورد نیاز را وارد کنند و به توسعه خطوط تولید خود بپردازند.
عدم اخلال در تامین ارز، گواه تداوم ثبات ارزی
بانک مرکزی تا اواسط مهر ماه سال ۱۴۰۳ با تأمین ۳۶ میلیارد و ۶۶۰ میلیون دلار ارز برای واردات کالاهای اساسی، دارو، کالاهای تجاری و بازرگانی نقش مهمی در حفظ ثبات اقتصادی کشور ایفا کرده است. تأمین ارز برای کالاهای اساسی و دارو با هدف حمایت از اقشار مختلف جامعه و کاهش فشارهای تورمی انجام شده است. همچنین سرعت‌بخشی به تأمین ارز برای صنایع مختلف از جمله صنایع حمل و نقل، معدنی، ماشین‌آلات و تجهیزات تولید، برق و الکترونیک، شیمیایی و پلیمری و منسوجات و پوشاک نشان‌دهنده اهمیت عدم ایجاد وقفه در فرایند تولید این صنایع از سوی سیاست‌گذار ارزی بوده است. روند تامین و تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی در سال‌جاری با سرعت و حجم بیشتری دنبال شد که همین امر اضافه تقاضای موجود در بازار ارز را از بین برد. در نهایت، سیاست‌های ارزی بانک مرکزی از جمله تأمین ارز در مرکز مبادله و راه اندازی تالار ارز توافقی، به همراه مدیریت بازار ارز و طلا، نقش مهمی در حفظ تعادل بازار و حمایت از تولید و تجارت داخلی ایفا کرده است.
نظر شما