مهراد عباد - عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران: عملکرد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در دوره اخیر، به‌ ویژه در راستای کنترل کل‌های پولی و تلاش برای رفع ناترازی بانک‌ها، در شرایطی که فشارهای سیاسی و چالش‌های منطقه‌ای وجود داشته، موضوعی قابل بحث و بررسی است. یکی از چالش‌های اصلی بانک مرکزی در سال‌های اخیر، کنترل رشد نقدینگی بوده است. در ۱۰ سال گذشته، تمامی روسای بانک مرکزی در این زمینه موفق عمل نکرده‌اند. یکی از دلایل ناکامی در کنترل رشد نقدینگی در یک دهه اخیر، فشارهای مداوم دولت‌ها به بانک مرکزی به‌ دلیل کمبود بودجه و نیاز به تأمین مالی از طریق چاپ پول بوده است. در این شرایط، بانک مرکزی استقلال کافی نداشته و به همین دلیل، نتوانسته است به ‌طور مؤثر بر رشد نقدینگی کنترل داشته باشد. البته امیدوارم با توجه به اجرای قانون جدید بانک مرکزی، این استقلال افزایش یابد و دست بانک مرکزی برای کنترل رشد نقدینگی بازتر شود.

در زمینه دیپلماسی ارزی نیز عملکرد بانک مرکزی چندان رضایت‌بخش نبوده است. به‌ دلیل مشکلات مربوط به FATF، ارتباط ایران با بسیاری از کشورها قطع شده و تلاش‌های انجام‌شده برای برقراری ارتباطات جداگانه با برخی کشورها، مانند روسیه، چندان موفق نبوده است. دیپلماسی ارزی بانک مرکزی به‌ طور مستقیم تحت تأثیر دیپلماسی کلان کشور قرار دارد و در این راستا، وزارت امور خارجه باید نقش بیشتری ایفا کند. به همین دلیل، امتیاز این بخش را نیز متوسط می‌دهم. یکی از اقدامات قابل توجه بانک مرکزی در راستای شفاف‌سازی بازار ارز، راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا بود. هرچند انتقادات زیادی به این مرکز وارد شد، اما توانست تا حدی شفافیت را به بازار برگرداند. با این حال، مشکلات و چالش‌های موجود در این سامانه همچنان پابرجاست. به همین دلیل، امتیاز متوسطی به این اقدام می‌دهم، چرا که نسبت به دوره‌های قبل، اوضاع نقل و انتقال پول و درخواست‌های ارزی به‌ طرز قابل توجهی شفاف‌تر و راحت‌تر شده است.

در زمینه رفع ناترازی بانک‌ها، در سال‌های اخیر شاهد اقداماتی مثبت بوده‌ایم. این موضوع به‌ عنوان یکی از عوامل اصلی تورم در کشور مطرح است و اقداماتی که در این زمینه انجام شده، قابل تقدیر است. به همین خاطر، در این حوزه نمره خوبی به بانک مرکزی می‌دهم و امیدوارم این روند در دولت آینده نیز ادامه یابد. نوسانات نرخ ارز نیز یکی دیگر از حوزه‌های قابل بررسی است. در مقایسه با دوره‌های قبل، بانک مرکزی در کنترل نوسانات نرخ ارز عملکرد بهتری داشته است. در گذشته، شاهد افزایش‌های ناگهانی و شدید نرخ ارز در بازار غیررسمی بودیم، اما در این دوره، افزایش‌های ۵ تا ۱۰ درصدی در بدترین حالت مشاهده شده است. در کل، بانک مرکزی توانسته است نوسانات را تا حدی کنترل کند. با این حال، باید توجه داشت که نرخ ارز و ارزش پول ملی به اخبار و تحولات بین‌المللی وابسته است و هر تغییر منفی در روابط بین‌المللی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر ارزش پول ملی داشته باشد. بنابراین، در این حوزه نیز نمره متوسطی به بانک مرکزی می‌دهم. در نهایت، با توجه به ارزیابی‌های انجام‌ شده، می‌توان گفت که بانک مرکزی در برخی حوزه‌ها عملکرد قابل قبولی داشته، اما در مجموع، نیاز به اصلاحات و بهبودهای بیشتری دارد تا بتواند به ‌طور مؤثر به کنترل تورم و بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند.