نقش مهم تجارت جهانی در صحنه اقتصاد بین‌المللی و تلاش کشورها برای گسترش سهم خود به منظور بهره‌مندی بیشتر از مزایای بازرگانی پیوسته مورد توجه بوده است. پیوستن ایران به سازمان شانگهای و بریکس در راستای تحقق‌بخشیدن زمینه تجارت در عرصه جهانی شکل‌گرفته است تا با ایجاد تفاهم و شرایط امن و باثبات، هر یک از کشورها بر اساس توانمندی‌های خود، در بازار جهانی مشارکت کنند و از منافع آن نیز بهره‌مند شوند
بدون شک الحاق ایران به سازمان‌های تجاری جهان در بخش صنعت بسیار تاثیرگذار خواهد بود. به دلیل اهمیت این موضوع با موسی آقائی، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ازبکستان به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانی:
حجم روابط اقتصادی بین ایران و ازبکستان در حال حاضر چه میزان است و امسال به نسبت سال گذشته، چه میزان افزایش حجم مراودات به ثبت رسیده است؟
حجم مراودات تجاری ایران و ازبکستان سالانه حدود ۵۰۰ میلیون دلار است که سیر صعودی داشته است. در ۹ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۲ در حدود ۳۲۷ میلیون دلار تجارت مشترک با ازبکستان داشتیم که نشان‌دهنده رشد سهم صادرات ایران نسبت به واردات آن است. به عبارتی، حدود ۲۴۸ میلیون دلار صادرات و ۷۹ میلیون دلار واردات از ازبکستان انجام شده که باید تلاش کرد تا بین صادرات و واردات توازن برقرار شود.
ازبکستانی‌ها از اینکه بیشتر خریدار هستند، رضایت ندارند. البته این مختص این کشور نیست، تمام کشورها مایل هستند تا در کار تجارت توازن وجود داشته باشد و به اندازه واردات، صادرات انجام گیرد.
در یک سال گذشته، بانک مرکزی برخی گام‌های مهم را برای گشایش‌های بانکی برداشته است، از جمله گشایش اولین ال. سی ارزی با روسیه. آیا امکان پیاده‌سازی مدل مشابه بین ایران و ازبکستان وجود دارد؟
برای عملیاتی‌کردن این سیاست باید زمینه‌های آن فراهم شود و بدون مهیا کردن شرایط لازم، بسیار سخت خواهد بود. البته درباره روسیه کارها تا اندازه‌ای آسان‌تر شده است. با کمک میر بیزینس بانک (بانک ملی ایران در روسیه) جابه‌جایی پول با روبل تا حدودی انجام می‌شود و بخشی از کارها را در این زمینه راه انداخته است.
یکی از پیگیری‌های بانک مرکزی، حذف تدریجی دلار از مبادلات و برقراری روابط تجاری با ارزهای محلی است. در این زمینه آیا امکان ایجاد خط مشترک پولی ریال - سوم ازبکستان وجود دارد؟ چه الزاماتی باید فراهم شود؟
انجام این کار بسیار سخت خواهد بود و حتی با کشور روسیه هم تا این حد پیشرفت به دست نیامده است. البته در این زمینه جای گله هم وجود دارد، زیرا حتی ارگان‌های داخلی هم این موضوع که بانک مرکزی تا این اندازه بر آن اصرار دارد و در جهت دستیابی به این مهم تلاش می‌کند را مورد توجه قرار نمی‌دهند. به طور نمونه، اظهارنامه‌ها از سوی گمرک به دلار نوشته می‌شود، واقعاً دلیل این کار چیست و چرا باید برای آن دلار مورد توجه قرار گیرد؟
در صورت انجام گشایش‌های بانکی در روابط بین ایران و ازبکستان، تا چه میزان می‌توان به افزایش حجم مراودات تجاری بین دو کشور و کاهش هزینه‌های مبادلات امیدوار بود؟
چنانچه مشکلات بانکی برطرف شود، تاثیر بسیار زیادی در تجارت ایران و ازبکستان خواهد داشت. به طوری که شاید حجم مراودات تجاری از ۵۰۰ میلیون دلار به رقمی بیش از یک میلیارد دلار برسد. صادراتی که از ایران به این کشور انجام می‌شود فولاد، مصالح ساختمانی، ماشین‌آلات معدنی، کشاورزی، گل، گیاه و میوه است و عمده واردات از ازبکستان مواد شیمیایی، حبوبات و نخ است.
بانک مرکزی با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی در یک سال اخیر، آرامش نسبی را در بازار ارز ایجاد کرده است. دیدگاه شما نسبت به این اقدام چیست و تا چه میزان بر تسهیل مراودات تجاری اثرگذار است؟
آرامشی که حداقل به مدت یک یا دو سال در بازار ارز ایجاد و ادامه داشته باشد، مفید است. بازرگانان کشور ما در مراودات تجاری با کشورهای دیگر زمانی ضرر می‌کنند که نرخ دلار دچار نوسان شود و آنها هم قاعدتاً سردرگم شوند.
آیا در حال حاضر، امکان حذف دلار از تجارت با ازبکستان وجود دارد؟ آماری از مراودات غیردلاری بین تجار دو کشور وجود دارد؟
بین ایران و ازبکستان معاملات تا حدود زیادی به صورت پایاپای انجام می‌گیرد. بر فرض تاجری که نخ خریداری می‌کند با تاجری که میوه سفارش می‌دهد، معامله انجام می‌دهد.
ایجاد شعب بانک‌های مشترک بین کشورها و ایران در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد، در زمینه ایجاد شعب بانکی در ازبکستان و یا بانک‌های ازبک در ایران، چه نظری دارید؟
بانک صادرات در ازبکستان سال‌ها است که شعبه دارد، اما متاسفانه در عمل کارایی لازم را ندارد و اگر حرکتی هم انجام دهد، درصدی که از بازرگانان دریافت می‌کنند، بسیار بالاست و شاید حتی از صرافی‌ها هم بیشتر باشد. این در حالی است که توقع داریم دلار در کشور مقصد تحویل داده شود و در ایران به حساب تاجر واریز کنند که انجام آن ممکن نیست.
البته اگر تحریم‌ها حذف شوند، جابه‌جایی پول به راحتی انجام خواهد گرفت و دو کشور به سادگی می‌توانند با یکدیگر کار تجاری انجام دهند و رقم تجارت بسیار بالاتر از آنچه اکنون شاهد هستیم، پیش خواهد رفت.
ایران امسال عضو سازمان شانگهای و بریکس شده است. اتصال به این دو سازمان، چه ظرفیت‌هایی در بخش تجارت خارجی ایجاد می‌کند؟
پیوستن به چنین سازمان‌هایی می‌تواند زمینه تجارت بیشتر بین ایران و ازبکستان را فراهم آورد، اما این اتفاق بسیار جدید است و هنوز نتیجه قابل لمسی را شاهد نبوده‌ایم. انشاءالله که در آینده نزدیک، برای تمام تجار اتفاقات مثبت و موثری رخ دهد.در حال حاضر، تسویه مالی بین تجار ایرانی و ازبک، بیشتر کالا به کالا است و از طریق صرافی‌ها انجام می‌گیرد. تجار ایرانی با همین روش پایاپای، تحریم‌ها را به راحتی دور می‌زنند، اما از آنجا که صادرات از واردات بسیار بیشتر است، در این زمینه هم گاهی با مشکل روبرو می‌شویم و چنانچه درصدد برآییم تا پول کشور ازبکستان را دریافت کنیم، باز هم به دلیل مقدار زیاد آن، دردسرساز خواهد شد.
نظر شما