"چارلز تالیافرو"، استاد پیشین دانشگاه هاروارد و کالج سنت اولاف مینهسوتای آمریکا که سابقه تدریس در دانشگاههای آکسفورد، هاروارد، کلمبیا، پرینستون و نوتردام آمریکا را نیز در کارنامه خود دارد، در این یادداشت با اشاره به شرایط خاص منطقه خاورمیانه و وجود چالشهای سیاسی، وقوع جنگ و تنشهای منطقهای و همچنین تاثیرگذاری مخاطرات سیاسی بر اقتصاد کشورهای منطقه، عنوان کرد: توسعه تجارت و سایر مبادلات اقتصادی کشورها، به شدت به ثبات سیاسی بستگی دارد. در حالی که بسیاری از مارکسیستها جهان را تنها از دریچه اقتصادی میبینند، من پیشنهاد میکنم که مبادلات اقتصادی فقط در قالب یک تحلیل سیاسی عمیقتر معنا مییابد. من معتقدم که اقتصاد تابع سیاست است و در واقع این دیدگاه، مخالف دیدگاه مارکسیستی است.
در خاورمیانه شاهد هستیم چگونه متغیرهای سیاسی و تنشهای منطقهای بر اقتصاد کشورها تاثیر میگذارد. این تاثیر به دلیل وجود نفت و انرژی در این منطقه، بر اقتصاد جهانی نیز تاثیر خواهد داشت. درباره تاثیرپذیری بازار ارز از تنشها و ریسکهای سیاسی، و انتقال اثرات منفی تنشهای سیاسی بر بازار ارز باید گفت که فروپاشی دولتها باعث تضعیف و حتی سقوط پول کشورها در منطقه میشود.
با نظر کارشناسان اقتصادی که معتقدند با بروز تنشهای سیاسی، فضای مدیریت بازار ارز دچار تنش شده و قدرت تنظیمگری نرخ ارز توسط بانکهای مرکزی تضعیف میشود، موافقم. وجود قدرت کافی و عملکرد یکپارچه بانکهای مرکزی و بانکهای تجاری، میتواند در عبور از اثرات تنشهای سیاسی موثر باشد. در واقع در زمانی که با تنش سیاسی مواجه هستیم، بانک مرکزی کنترل همه امور اقتصادی را در اختیار نخواهد داشت. از جمله این موارد نرخ ارز است که در نتیجه تنشهای سیاسی از کنترل بانک مرکزی خارج میشود. درباره افزایش اختیارات و ارائه ماموریتهای ویژه به بانکهای مرکزی در شرایط خاص سیاسی، باید توجه داشت در زمانی که تنش سیاسی وجود دارد و بر اقتصاد نیز تاثیر میگذارد، بانکهای مرکزی ابزارهایی برای آرام کردن آشفتگی بازار از طریق تعیین نرخ بهره و سرمایهگذاریهای استراتژیک دارند. اما قدرت آنها شکستناپذیر نیست و در صورت از دست دادن گسترده اعتماد به دولت، دامنه نفوذ آنها میتواند در معرض خطر بزرگی قرار گیرد. البته در چنین مواقعی اعطای ماموریت ویژه به بانک مرکزی میتواند کمککننده باشد. در ایالات متحده آمریکا نیز با افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو، این کشور با تورم بعد از دوره کرونا مقابله کرد.
همچنین باید گفت که در شرایط خاص سیاسی و تنشها، حفظ ارزش پول ملی موضوع مهمی خواهد بود و اقدام به حذف دلار از مبادلات نیز یک موضوع دشوار و در واقع، بسیار مهم است. ممکن است زمانی که دولت از ارز ذخیره مانند دلار آمریکا استفاده میکند، پیامی از احتمال آسیبپذیری در صنایع داخلی مخابره شود. شاید راه بهتر برای تقویت ثبات و خوداتکایی کشورها، تقویت پول ملی و بازارهای پولی داخلی باشد.
نظر شما