حجت‌اله فرزانی – کارشناس مسائل پولی و بانکی: بازار ارز ایران در یک دهه گذشته به شدت تحت تأثیر مسائل سیاسی و تحولات بین‌المللی قرار داشته و همواره شاهد نوسانات شدید بوده است. با وجود این، به نظر می‌رسد که تاب‌آوری بازار ارز در یک سال اخیر افزایش یافته و با وجود چندین مسئله سنگین و حوادث گوناگون، نرخ ارز روند نسبتاً باثباتی را تجربه کرده است. این ثبات را می‌توان به اقدامات بانک مرکزی و سیاست‌های اجرایی آن نسبت داد.
سیاست‌های رئیس کل بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز، با توجه به رویدادهای سیاسی نظیر شهادت رئیس‌جمهور، انتخابات و تغییر دولت، قابل قبول بوده است. در این راستا، تحولات بین‌المللی و تنش‌های ناشی از جنگ در منطقه نیز بر نرخ ارز تأثیر گذاشته و ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش داده است. این مسائل باعث افزایش تقاضا برای ارز و طلا شده، اما بانک مرکزی با اتخاذ تدابیر مناسب، هیجان را به حداقل رسانده و بازار ارز را کنترل کرده است.
یکی از چالش‌های اصلی بانک مرکزی، کنترل نرخ ارز در شرایط اقتصادی دشوار و حجم بالای نقدینگی در کشور است. در حالی که نرخ رشد اقتصادی مناسب نیست و مطابق با مسائل بنیادی، نرخ ارز باید افزایش می‌یافت، اما با دیپلماسی‌های اقتصادی در دو سال گذشته، دسترسی به منابع ارزی کشور بهبود یافته و این امر تأثیر مثبتی بر ثبات نرخ ارز داشته است. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که اقدامات بانک مرکزی با توجه به اختیاراتش، مناسب و مؤثر بوده است.
یکی از مسائلی که برای تجار و فعالان اقتصادی اهمیت دارد، پیش‌بینی‌پذیری بازار ارز است. برخی از تجار معتقدند که مهم‌تر از نرخ دلار، پیش‌بینی‌پذیری آن است. اقدامات بانک مرکزی در کوتاه‌مدت ثبات‌نسبی را در نرخ ارز ایجاد کرده، اما پیش‌بینی نرخ ارز در بلندمدت دشوار است و بستگی به تعهدات و آثار اقتصادی دارد. اگر بانک مرکزی بتواند تا پایان سال نرخ ارز را کنترل کند، این امر سیگنال مثبتی به بازار می‌دهد و فعالان اقتصادی می‌توانند بر اساس آن برآوردهایی از قیمت‌های آینده داشته باشند.
با توجه به شرایط تورمی، تحریم‌ها و ریسک‌های ناشی از بحران‌های منطقه، همیشه خطر افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی وجود دارد. برای کشوری نظیر ایران که با مشکلات تحریمی مواجه است، امضای پیمان‌های پولی با کشورهای دیگر می‌تواند اهمیت زیادی داشته باشد. بانک مرکزی نیز در این راستا اقداماتی با کشورهایی نظیر روسیه انجام داده است.
اجرای پیمان‌های دوجانبه پولی می‌تواند تأثیر مثبتی بر بازار ارز داشته باشد. این پیمان‌ها موجب تسهیل مراودات اقتصادی با استفاده از پول ملی ایران و ارز کشور مقابل می‌شوند و به کاهش هزینه‌های مبادله ارز کمک می‌کنند. با این حال، برای بهره‌مندی از این مزایا، این پیمان‌ها باید از مرحله توافق به مرحله اجرا درآیند. تنها در این صورت می‌توانند آثار مثبت بیشتری بر اقتصاد ایران بگذارند و تحریم‌ها را خنثی کنند.
در نهایت، بازار ارز ایران در شرایط پیچیده‌ای قرار دارد و اقدامات بانک مرکزی در کنترل و مدیریت نرخ ارز از اهمیت بالایی برخوردار است. پیش‌بینی‌پذیری و ثبات نرخ ارز می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی منجر شود. در عین حال، توجه به تحولات بین‌المللی و اقدامات دیپلماتیک نیز می‌تواند به کنترل نوسانات بازار ارز کمک کند و شرایط بهتری را برای اقتصاد کشور فراهم آورد.
نظر شما