برخی از بانک‌های مرکزی از راه‌های مختلف در مورد مسیر آینده ابزار سیاست پولی (نظیر نرخ بهره سیاستی) اطلاع‌رسانی می‌کنند. این نوع از اطلاع‌رسانی، در ادبیات سیاست ارتباطی بانک مرکزی به "هدایت روبه‌جلو" معروف است. "هدایت روبه‌جلو" ابزاری ارتباطی است که بانک‌های مرکزی برای علامت‌دهی درباره تصمیمات آتی سیاست پولی خود، به ‌ویژه در مورد تحولات نرخ‌های بهره سیاستی، از آن استفاده می‌کنند.

هدف بانک‌های مرکزی از اطلاع‌رسانی در مورد مسیر آتی سیاست پولی، لنگرکردن انتظارات تورمی و در نتیجه کاهش تخصیص نادرست و ناکارا منابع است. با توجه به اینکه انتظارات در مکانیزم انتقال سیاست پولی نقش مهمی را ایفا می‌کند، در صورتی‌که بانک مرکزی بتواند انتظارات را به‌ خوبی تحت کنترل درآورد، دستیابی به اهداف سیاست پولی با توفیق بیشتری همراه خواهد بود. سیاست ارتباطی کارا و به‌ویژه هدایت روبه‌جلو، مکمل اقدامات سیاستی معتبر برای دستیابی به اهداف سیاست پولی محسوب می‌شود.

به ‌دلیل اهمیت موضوع "هدایت روبه‌جلو"، این گزارش به بررسی رویکردهای مختلف و تجارب بانک‌های مرکزی منتخب در زمینه مدیریت انتظارات در قالب ارائه اطلاعات راجع به روند آتی نرخ بهره سیاستی می‌پردازد.

آخرین تحولات اقتصاد جهانی و سیاست‌های بانک‌های مرکزی

• بانک مرکزی پاکستان در ۲۹ آوریل برای هفتمین‌بار متوالی نرخ بهره خود را بدون تغییر در سطح ۲۲ درصد نگه داشت. بر اساس اعلام بانک مرکزی پاکستان، اگرچه اقتصاد این کشور اندکی در حال بهبود است، تورم همچنان بالاست. نرخ تورم سالانه پاکستان از ۲۳.۱ درصد در فوریه به ۲۰.۷ درصد در مارس ۲۰۲۴ کاهش یافته، درحالی‌که تورم هسته از ۱۸.۱ درصد در مدت مشابه به ۱۵.۷ درصد رسیده است.

• بانک مرکزی روسیه در جلسه کمیته سیاست پولی در روز ۲۶ آوریل، نرخ بهره خود را (برای سومین جلسه متوالی) در سطح ۱۶ درصد ثابت نگه داشت. در بیانیه این بانک آمده که فشارهای تورمی در حال حاضر به ‌تدریج در حال کاهش است، اما همچنان بالاست. با توجه به افزایش تقاضای داخلی که از ظرفیت افزایش عرضه پیشی گرفته است، تورم تا حدودی کُندتر از پیش‌بینی بانک مرکزی روسیه به هدف بازخواهد گشت. نرخ تورم در ماه مارس همانند فوریه، در نرخ ۷.۷ درصد ثابت باقی مانده است.

• به‌ منظور بازگشت تورم به هدف ۴ درصدی، باید شرایط پولی انقباضی در اقتصاد روسیه برای مدت طولانی‌تری نسبت به پیش‌بینی‌های قبلی حفظ شود. براساس بیانیه این بانک، انتظارات تورمی پویایی‌های متفاوتی را نشان می‌دهند. انتظارات تورمی خانوارها در آوریل به کاهش خود ادامه داده است. برعکس، انتظارات تورمی بنگاه‌های اقتصادی پس از چند ماه کاهش، اندکی افزایش یافته است. بر اساس پیش‌بینی بانک مرکزی روسیه و با توجه به موضع سیاست پولی، تورم سالانه به دامنه ۴.۳ درصد تا ۴.۸ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش می‌یابد و در سال ۲۰۲۵ به ۴ درصد بازمی‌گردد.

• کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) در اول مه به اتفاق آرا به ثابت نگه‌داشتن نرخ سیاستی رای داد، زیرا سیاست‌گذاران بر این باورند که تورم در مسیر هدف قرار ندارد. نرخ وجوه فدرال در ۵.۵ درصد بدون تغییر ماند. فدرال رزرو در بیانیه سیاست پولی جمله‌ای را آورد که نشان‌دهنده ناامیدی کمیته از کنترل تورم بود. در این بیانیه آمده است: "در ماه‌های اخیر، پیشرفت چندانی در راستای رسیدن به هدف تورم دو درصدی وجود نداشته است".

• سیاست پولی بیشتر بانک‌های مرکزی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس (GCC) ازجمله امارات، عربستان سعودی، بحرین، عمان، و قطر معمولاً منعکس‌کننده سیاست‌های فدرال رزرو است، زیرا نظام ارزی این کشورها قفل‌شده به دلار آمریکاست (کویت در این بلوک استثناست، زیرا به‌ جای دلار، سبدی از ارزها را در نظر گرفته است). از آنجایی‌که بیشتر ارزهای کشورهای عضو شورا قفل‌شده به دلار آمریکا هستند، سیاست پولی در این کشورها از تصمیمات اتخاذشده توسط فدرال رزرو پیروی می‌کند. بنابراین، بانک‌های مرکزی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس (به‌ جز کویت) برای ششمین بار نرخ بهره را به تبعیت از تصمیمات فدرال رزرو ثابت نگه داشتند.

• بانک مرکزی چک، در تاریخ ۲ مه، نرخ سیاستی خود، نرخ ریپوی دوهفته‌ای را ۰.۵ درصد کاهش داد تا نرخ بهره سیاستی به ۵.۲۵ درصد برسد. این چهارمین‌بار متوالی است که بانک مرکزی چک نرخ را از دسامبر ۲۰۲۳ کاهش می‌دهد. بانک مرکزی چک همچنین سایر نرخ‌های خود نظیر نرخ تنزیل و نرخ لومبارد را به‌ترتیب به ۴.۲۵ درصد و ۶.۷۵ درصد کاهش داد. براساس آخرین آمارهای منتشرشده، نرخ تورم سالانه این کشور به ۲ درصد (معادل نرخ تورم هدف) کاهش پیدا کرده است، این در حالی است که در سپتامبر ۲۰۲۲، نرخ تورم به رقم بی‌سابقه ۱۸ درصد رسیده بود.

• آرژانتین برای سومین‌بار در سه هفته گذشته، نرخ بهره کلیدی خود را کاهش داد. این در حالی است که نرخ تورم در مارس ۲۰۲۴ با ثبت رقم ۲۸۸ درصد، از تورم ۲۷۷ درصدی فوریه بالاتر بود. با این‌حال، سیاست‌گذاران آرژانتینی باور دارند که فشارهای تورمی در حال کاهش است و برای کاهش بار بدهی‌های مربوط به پرداخت بهره در ترازنامه بانک مرکزی مبادرت به کاهش نرخ کرده‌اند. بر اساس بیانیه‌ای که دوم مه منتشر شد و به کاهش قابل‌توجه فشار قیمت‌ها در ماه‌های اخیر اشاره کرد، سیاست‌گذاران نرخ بهره سیاستی را از ۶۰ درصد به ۵۰ درصد کاهش دادند.

• بر اساس آخرین داده‌های منتشرشده، نرخ تورم (سالانه) در ترکیه در آوریل به ۶۹.۸ درصد افزایش یافت که از نرخ تورم ماه مارس ۲۰۲۴ (۶۸.۵ درصد) هم بالاتر بود. افزایش فشارهای تورمی در مقایسه با نرخ تورم آوریل سال ۲۰۲۳ (۴۳.۶۸ درصد) کاملاً مشهود است. مهمت شیمشک، وزیر دارایی ترکیه، گفت که این مطابق با انتظارات بود. نرخ تورم سالانه در ماه مه به اوج خود می‌رسد و مطابق با پیش‌بینی‌های ما به ‌شدت شروع به کاهش خواهد کرد. در آوریل بین گروه‌های کالایی، بیشترین افزایش قیمت سالانه مربوط به گروه آموزش بود که با ثبت رشد ۱۰۳.۸۶ درصدی، در صدر گروه‌های اصلی قرار گرفت.

علاوه بر مرور اجمالی تحولات سیاست پولی در بانک‌های مرکزی، در جدول (۱) آخرین آمار مربوط به نرخ تورم، نرخ رشد اقتصادی، و نرخ بهره سیاستی در کشورهای منتخب برای مطالعه بیشتر آورده شده است.

جدول ۱. نگاهی به آخرین آمارهای اقتصادی کشورهای منتخب

توضیحات: نرخ رشد اقتصادی به‌صورت تغییردر تولید ناخالص داخلی حقیقی سالانه منتهی به هر فصل و نرخ تورم به‌صورت تعریف سالانه ارائه شده است. منبع: tradingeconomics.com

هدایت رو به‌ جلو

تا پیش از دهه ۱۹۹۰، باور بانک‌های مرکزی این بود که باید پنهان‌کاری کنند. در محافل بانک مرکزی، اعتقاد بر این بود که سیاست‌گذاران پولی باید در حداقل ممکن و در ابهام سخن بگویند. در طول دو دهه گذشته، اطلاع‌رسانی به رکن مهمی از سیاست‌گذاری پولی تبدیل شده است، به‌ نحوی‌که اهمیت آن روز به روز در حال افزایش است. هم‌اکنون، این اجماع در میان اقتصاددانان پولی وجود دارد که اطلاع‌رسانی مناسب در رابطه با تصمیمات و سیاست‌های بانک مرکزی، در کاهش نااطمینانی که کارگزاران اقتصادی با آن مواجه‌اند، ضروری است. سیاست پولی موفق تنها به‌ معنی کنترل موثر ابزار سیاست پولی نیست، بلکه شکل‌دهی به انتظارات کارگزاران از تحولات آینده متغیرهای کلیدی اقتصاد، در کارایی سیاست‌های پولی نقش موثری بر عهده دارد.

ابزار "هدایت روبه‌جلو" به بانک مرکزی اجازه می‌دهد تا از طریق مدیریت انتظارات در مورد مسیر آینده نرخ‌های بهره سیاستی، بر نرخ‌های بهره میان‌مدت و بلندمدت تاثیر بگذارد. این ابزار به‌ ویژه زمانی‌که نرخ‌های بهره سیاستی نزدیک به کران صفر بودند (و امکان کاهش بیشتر آنها یا وجود نداشت و یا بسیار دشوار بود)، توسط بانک‌های مرکزی دنیا مورد اقبال بیشتری قرار گرفت. هدایت روبه‌جلو به‌ همراه اعمال سیاست‌های پولی نامتعارف مانند تسهیل مقداری (QE) به‌ طور معناداری بانک‌های مرکزی را از گرفتار شدن در دام نرخ‌های بهره صفر رهایی بخشید.

بن برننکی، رئیس اسبق فدرال رزرو، در سخنرانی انجمن اقتصادی آمریکا در سال ۲۰۲۰، هدایت روبه‌جلو را "ابزار سیاستی قدرتمند" معرفی کرد. برننکی طی دوران تصدی خود در فدرال رزرو، در ارتقای هدایت روبه‌جلو نقش بسزایی داشت. او با استفاده از مدل FRB/US Fed تاثیر دو ابزار هدایت روبه‌جلو و سیاست تسهیل مقداری را در اقتصاد ایالات متحده تحلیل کرد و به این نتیجه رسید که هدایت روبه‌جلو همراه با QE، به فدرال رزرو توانایی بیشتری برای اعمال سیاست‌های انبساطی (در شرایط نرخ بهره نزدیک صفر) داد.

"هدایت روبه‌جلو" باعث افزایش کارایی مکانیزم انتقال سیاست پولی می‌شود، به ‌این‌ ترتیب که وقتی بانک مرکزی نرخ بهره سیاستی را تغییر می‌دهد، اگر سیگنالی وجود داشته باشد که این تغییر در نرخ بهره تا مدت معینی ادامه‌دار است، نرخ‌های بهره در سررسید میان و بلندمدت تمایل به تغییر در همان جهت را پیدا می‌کنند. با تغییر نرخ‌های بهره میان و بلندمدت، سیاست پولی می‌تواند تاثیرات حقیقی بر اقتصاد بر جای بگذارد. به ‌عبارت دیگر، بانک مرکزی صرفاً با تغییر نرخ بهره سیاستی (نرخ بهره در افق بسیار کوتاه‌مدت)، نمی‌تواند بر تصمیم‌های مصرف و سرمایه‌گذاری و در نتیجه بخش حقیقی اقتصاد تاثیر بگذارد، بلکه بایستی از طریق پیش‌بینی‌پذیرکردن تحول نرخ‌های بهره، انتظارات کارگزاران اقتصادی را لنگر کند. مطالعات تجربی متعددی نشان داده‌اند که هدایت روبه‌جلو در اقتصاد می‌تواند بر نرخ‌های بهره بازار مالی تاثیر بگذارد (مانند موسنر، ۲۰۱۳، هانسن و مک‌ماهون، ۲۰۱۶، هوبرت و ملابوندنس، ۲۰۱۸، آلتاویلا و همکاران، ۲۰۱۹، سوانسون، ۲۰۲۱).

رویکردهای مختلف

"هدایت روبه‌جلو" می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد. یکی از اشکال متداول هدایت روبه‌جلو وقتی است که بانک مرکزی بیانیه‌ای کیفی در مورد جهت یا حرکت احتمالی نرخ‌های بهره ارائه می‌کند. یکی دیگر از رویکردهای ارتباطی، وقتی است که بانک مرکزی متعهد می‌شود نرخ‌ بهره را در یک مسیر مشخص (مشروط به یک سناریوی معین در خصوص وضعیت متغیرهای کلیدی) حفظ کند.

به‌ طورکلی، "هدایت روبه‌جلو" بر سه رویکرد اصلی متمرکز است:

• مبتنی بر وضعیت: در این نوع از سیاست ارتباطی، مسیر نرخ بهره سیاستی مشروط به وضعیت آتی اقتصاد تعیین می‌شود (به‌ عنوان مثال، ارائه پیش‌بینی نرخ بهره مبتنی بر سناریوهای مختلف).

• مبتنی بر زمان: در این رویکرد، تمرکز ارتباط بر تحولات تقویمی نرخ بهره است، به‌ عنوان مثال، بانک مرکزی اعلام می‌کند که قصد دارد نرخ بهره را برای یک دوره خاص یا تا یک مقطع زمانی خاص بدون تغییر نگه دارد.

• هدایت کیفی: در این نوع از ارتباط، بانک مرکزی یک بیانیه کلی در مورد جهت احتمالی نرخ بهره در یک دوره زمانی محدود ارائه می‌دهد.

رویه استاندارد در میان بانک‌های مرکزی بهره‌گیری از هدایت کیفی از طریق ارائه شفاهی ارزیابی‌ها و مقاصد سیاستی در بیانیه‌های سیاست پولی، کنفرانس‌های مطبوعاتی و سخنرانی‌ها بوده است. تعداد کمی از بانک‌های مرکزی هدف‌گذار تورم گامی فراتر رفته‌اند و با انتشار پیش‌بینی خود از مسیر آتی نرخ‌های سیاستی، مبادرت به ارائه راهنمایی‌های کمّی (مبتنی بر وضعیت/زمان) کرده‌اند.

در دوره همه‌گیری کرونا، بیشتر بانک‌های مرکزی اقتصادهای پیشرفته از هدایت روبه‌جلو به ‌عنوان بخشی از سیاست‌گذاری‌های خود در قبال همه‌گیری استفاده کردند. اتخاذ رویکرد مبتنی بر زمان در هدایت روبه‌جلو در ابتدای دوره همه‌گیری، به‌ دلیل کاهش سطح نااطمینانی بازارها، توسط برخی از بانک‌های مرکزی دنبال شد. برای مثال، بانک مرکزی نیوزیلند در آغاز همه‌گیری، در مارس ۲۰۲۰ متعهد شد که نرخ بهره سیاستی را حداقل برای یک سال در ۰.۲۵ درصد ثابت نگه دارد. البته با طولانی‌شدن دوره همه‌گیری، بانک مرکزی نیوزیلند به هدایت مبتنی بر وضعیت برگشت تا عدم تحقق وعده‌های بانک به ‌دلیل افزایش ریسک‌های موجود از اعتبار بانک مرکزی نکاهد. به ‌طورکلی، نباید هدایت روبه‌جلو به دامی برای اعتبار بانک مرکزی تبدیل شود. در این راستا، "هدایت روبه‌جلو" که مشروط به سناریوهای مختلف است، بانک مرکزی را از گزند بی‌اعتباری می‌رهاند.

در مطالعاتی که به ارزیابی اثربخشی و کارایی "هدایت روبه‌جلو" پرداخته‌اند، به یک دسته‌بندی دیگر نیز اشاره شده است. بر اساس اصطلاح پیشنهادشده در مطالعه کمپبل و همکاران (۲۰۱۲)، می‌توان گفت که هدایت روبه‌جلو می‌تواند شامل مولفه اودیسه یا مولفه دلفیک یا هر دو باشد.

مولفه اودیسه به افشا یا اطلاع‌رسانی راجع به استراتژی سیاست پولی بانک مرکزی مربوط می‌شود. در اصطلاح اقتصاد کمّی، بانک مرکزی در این رویکرد، پارامترهای تابع واکنش و اهداف سیاستی خود را به اطلاع عموم می‌رساند. همانند اودیسه که برای مقاومت در برابر وسوسه‌ها خود را به دکل کشتی‌اش بست، بانک مرکزی با تعهد به یک استراتژی یا تابع واکنش، تلاش می‌کند هرگز هدف کلی و ماموریت اصلی خود را از دست ندهد.

سیاست پولی قاعده‌مند و شفاف به افزایش پیش‌بینی‌پذیری اقدامات و سیاست‌های بانک مرکزی و در نتیجه کاهش نااطمینانی در بازارهای مالی منجر می‌شود. در شرایط نابرابری و عدم تقارن اطلاعات، اطلاع‌رسانی بانک مرکزی می‌تواند توانایی بخش خصوصی را در پیش‌بینی سیاست‌ پولی افزایش دهد. درک بهتر عموم از سیاست‌های پولی در افزایش کارایی سیاست‌ها موثر است. هر چقدر توانایی بانک مرکزی در تحت‌نفوذ درآوردن انتظارات بازار در مورد مسیر آینده ابزار سیاست‌گذاری پولی بیشتر باشد، قابلیت آن در تاثیرگذاری بر اقتصاد بیشتر خواهد بود.

مولفه دلفیک هدایت روبه‌جلو به ارائه پیش‌بینی مشروط به وضعیت از متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان توسط بانک مرکزی اشاره دارد. هدایت دلفی از نام پیش‌گویی در افسانه‌های اساطیر یونانی گرفته شده است. در واقع، مشروط‌بودن هدایت روبه‌جلو توسط بانک‌های مرکزی عمدتاً دلالتی بر مولفه دلفی آنهاست، یعنی با توجه به دانش فعلی ما از وضعیت و شرایط اقتصادی، مسیر آتی سیاست پولی به‌ صورت مشروط در اختیار کارگزاران اقتصادی قرار می‌گیرد.

یکی از بانک‌های مرکزی که در طراحی سیاست ارتباطی خود به هر دو مولفه اودیسه‌ای و دلفیک توجه کرده، بانک مرکزی اروپاست. بانک مرکزی اروپا در اطلاع‌رسانی خود علاوه بر ارائه چشم‌انداز مشروط از متغیرهای کلیدی، بر استراتژی سیاست پولی خود نیز مجدداً تاکید می‌کند (در بیانیه سیاست پولی این بانک، بر هدف و ماموریت اصلی بانک مرکزی اروپا در تحقق تورم دو درصدی تاکید می‌شود). بانک مرکزی اروپا از ژوئیه ۲۰۱۳، زمانی‌که شورای حکام اعلام کرد انتظار دارد نرخ‌های بهره برای مدت طولانی پایین بماند، شروع به استفاده از "هدایت روبه‌جلو" به ‌عنوان یک ابزار ارتباطی کرد. از آن زمان به بعد، بانک مرکزی اروپا در موارد متعددی از این ابزار برای مدیریت انتظارات استفاده کرده است.

تجربه بانک‌های مرکزی

بانک‌های مرکزی نیوزیلند، نروژ، سوئد، و فدرال رزرو به ‌ترتیب در سال‌های ۱۹۹۷، ۲۰۰۵، ۲۰۰۷، و ۲۰۱۲ به ارائه پیش‌بینی نرخ بهره پرداختند. در مورد فدرال رزرو، پیش‌بینی‌های نرخ سیاستی به ‌عنوان بخشی از "خلاصه پیش‌بینی‌های اقتصادی (SEP)"، که از آن به‌ عنوان "نمودار نقطه‌ای" یاد می‌شود، به ‌دقت از سوی سرمایه‌گذاران و فعالان بازار مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. این نمودار پراکندگی یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعاتی در بازارهای مالی جهان محسوب می‌شود که پیش‌بینی سیاست پولی فدرال رزرو را در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهد. فدرال رزرو از ژانویه ۲۰۱۲، هر سه ماه یک‌بار، نمودار نقطه‌ای را به ‌منظور جهت‌دهی به انتظارات منتشر کرده است. این نمودار تخمین‌های فدرال رزرو از نرخ وجوه فدرال، نرخ بهره کوتاه‌مدت کنترل‌شده توسط فدرال رزرو را نشان می‌دهد.

در نمودار نقطه‌ای، در مجموع ۱۹ نقطه وجود دارد که نمایانگر نظر ۱۹ عضو کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) است که در تعیین نرخ وجوه فدرال نقش دارند (هفت عضو هیات‌مدیره فدرال رزرو در واشنگتن و روسای ۱۲ بانک منطقه‌ای). هر یک از این ۱۹ عضو یک نقطه را روی این نمودار به ‌عنوان میانه محدوده مناسب مدنظرشان برای نرخ وجوه فدرال برای سه سال آینده و افق بلندمدت تعیین می‌کنند. سرمایه‌گذاران و فعالان بازارهای مالی عمدتاً بر نقطه میانه تمرکز می‌کنند.

بانک مرکزی نیوزیلند، به ‌عنوان پیشگام استفاده از "هدایت روبه‌جلو"، بیش از دو دهه است که پیش‌بینی نرخ بهره را منتشر کرده است. پیش‌بینی‌ها چهار بار در سال در بیانیه سیاست پولی (MPS) منتشر می‌شوند. پیش‌بینی‌های بانک مرکزی نیوزیلند مبتنی بر یک مدل ساختاری با نام مدل تورم ساختاری نیوزیلند (NZSIM) است که در آن علاوه بر داده‌های اقتصاد کلان، از داده‌های مربوط به بازارهای مالی نیز استفاده می‌شود. این بانک از "هدایت روبه‌جلو" به‌عنوان ابزار سیاست پولی نام می‌برد و تاکید می‌کند که ارائه پیش‌بینی از تحولات نرخ بهره به خانوارها و بنگاه‌ها کمک می‌کند تا در برنامه‌ریزی هزینه و سرمایه‌گذاری خود اطمینان خاطر داشته باشند. این بانک خیلی زود متوجه شد که می‌تواند از طریق گفته‌هایش بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد. بانک مرکزی نیوزیلند درحال حاضر تصمیماتش را پیشاپیش به عموم مردم اطلاع‌رسانی می‌کند.

در آخرین بیانیه سیاست پولی بانک مرکزی نیوزیلند مربوط به فوریه ۲۰۲۴، پیش‌بینی نرخ بهره سیاستی تا پایان سال ۲۰۲۶ ارائه شده است. در این بیانیه آمده است: در طول یک سال گذشته، تورم هسته و بیشتر معیارهای انتظارات تورمی کاهش یافته‌اند. با این‌ حال، تورم کل بالای محدوده هدف یک تا ۳ درصد باقی مانده است. کمیته مطمئن است که سطح فعلی نرخ بهره سیاستی تقاضا را محدود می‌کند. برای اطمینان از بازگشت تورم کل به نرخ هدف‌گذاری‌شده، نرخ سیاستی باید برای مدت‌زمان طولانی در سطح فعلی حفظ شود. بانک مرکزی نیوزیلند پیش‌بینی می‌کند که روند کاهشی نرخ بهره از سال ۲۰۲۵ و در شرایط پایداری تورم حول تورم هدف شروع شود.

بانک مرکزی سوئد از سال ۲۰۰۷ به ‌طور مرتب پیش‌بینی‌ خود از تحولات آتی نرخ بهره سیاستی را منتشر می‌کند. این بانک پیش‌بینی ۱۲ گام (فصل) به جلو را برای نرخ بهره سیاستی ارائه می‌کند. پیش‌بینی‌ها شش بار در سال در گزارش سیاست پولی منتشر می‌شود. بانک مرکزی سوئد از مدل‌های متنوعی برای ارائه پیش‌بینی استفاده می‌کند که یکی از مهم‌ترین آنها یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE) با نام RAMSES است که در حال حاضر در بخش سیاست پولی بانک مرکزی سوئد استفاده می‌شود. این مدل برای تولید پیش‌بینی‌های کلان اقتصادی، ارزیابی سناریوهای جایگزین، و تحلیل سیاست پولی استفاده می‌شود.

بانک مرکزی نروژ از سال ۲۰۰۵ پیش‌بینی‌های (۱۲ گام به جلو) مربوط به نرخ بهره سیاستی را در گزارش سیاست پولی خود منتشر می‌کند. پیش‌بینی نرخ بهره سیاستی تا سال ۲۰۱۳، سه بار در سال و پس از آن چهار بار در سال منتشر می‌شود. مسیر آتی نرخ بهره و پیش‌بینی متغیرهای کلیدی اقتصادی مبتنی بر چندین مدل اقتصاد کلان است که از جمله مهم‌ترین آنها مدل اقتصاد نروژی با نام NEMO است.

جمع‌بندی

الف- تا پیش از دهه ۱۹۹۰، باور بانک‌های مرکزی این بود که باید پنهان‌کاری کنند. در محافل بانک مرکزی، اعتقاد بر این بود که سیاست‌گذاران پولی باید در حداقل ممکن و در ابهام سخن بگویند. در طول دو دهه گذشته، اطلاع‌رسانی به رکن مهمی از سیاست‌گذاری پولی تبدیل شده، به ‌نحوی‌که اهمیت آن روز به روز درحال افزایش است. ب- "هدایت روبه‌جلو" ابزاری ارتباطی است که بانک‌های مرکزی برای علامت‌دهی درباره تصمیمات سیاست پولی خود، به ‌ویژه در مورد مسیر آتی نرخ‌های بهره سیاستی، از آن استفاده می‌کنند. در صورتی‌که به ‌درستی از ابزار ارتباطی "هدایت روبه‌جلو" استفاده شود، می‌تواند بر انتظارات آحاد اقتصادی از نرخ بهره و در نتیجه شرایط مالی تاثیر بگذارد. ج- هدف بانک‌های مرکزی از اطلاع‌رسانی در مورد مسیر آتی سیاست پولی، لنگرکردن انتظارات تورمی و در نتیجه کاهش تخصیص نادرست و ناکارای منابع است. د-"هدایت روبه‌جلو" زمانی‌که نرخ‌های بهره سیاستی نزدیک به کران صفر بودند، مورد اقبال بیشتری قرار گرفت. هدایت روبه‌جلو به ‌همراه اعمال سیاست‌های پولی نامتعارف به‌ طور معناداری بانک‌های مرکزی را از گرفتارشدن در دام نرخ‌های بهره صفر رهایی بخشید. ه- در دوره همه‌گیری کرونا، بیشتر بانک‌های مرکزی اقتصادهای پیشرفته از "هدایت روبه‌جلو" به‌ عنوان بخشی از سیاست‌گذاری‌های خود در قبال همه‌گیری استفاده کردند. اتخاذ رویکرد مبتنی بر زمان در هدایت روبه‌جلو در ابتدای دوره همه‌گیری به ‌دلیل کاهش سطح نااطمینانی بازارها توسط برخی از بانک‌های مرکزی دنبال شد. و-"هدایت روبه‌جلو" نباید به دامی برای اعتبار بانک مرکزی تبدیل شود. در این راستا، "هدایت مبتنی بر وضعیت" که مشروط به سناریوهای مختلف است، بانک مرکزی را از گزند بی‌اعتباری می‌رهاند.

*این مطلب برگرفته از گزارش مریم همتی است که در پژوهشکده پولی و بانکی تهیه شده و سجاد ابراهیمی ناظر علمی آن بوده است.