بانک مرکزی با هدف تقویت تشکیل سرمایه ثابت و تامین منابع ارزی برای تکمیل پروژه‌های ارزآور ملی، نسبت به صدور مجوز عرضه اوراق مرابحه ارزی از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران اقدام کرده و دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی را به شبکه بانکی ابلاغ کرد تا راه‌اندازی ابزارهای مالی در مرکز مبادله ایران آغاز شود.

این دستورالعمل به منظور اجرا و یا تکمیل طرح‌های سودآور اقتصادی و صنعتی بخش خصوصی در داخل کشور، ابلاغ شده است و در 18 ماده به جزییات و چند و چون عرضه اوراق مرابحه ارزی پرداخته است.

دستورالعمل مذکور همچنین به سوالات متقاضیان این اوراق پاسخ داده است.

اوراق مرابحه ارزی چیست؟

بر اساس این دستورالعمل، اوراق مرابحه ارزی، اوراق بهادار ارزی است که نشان‌دهنده مالکیت مشاع دارنده آن در دارایی مالی یا دینی است که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده و دارنده اوراق، مالک و طلبکار آن دین است و عرضه این اوراق، صرفاً توسط ناشر با مجوز کمیسیون ارز بانک مرکزی مجاز است.

مبنای عرضه اوراق مرابحه ارزی چیست؟

اموال منقول و یا غیرمنقول بادوام تحت تملک بانی، دارایی‌هایی هستند که می‌تواند مبنای عرضه اوراق مرابحه ارزی قرار گیرند. این دارایی‌ها توسط کارشناسان رسمی دادگستری یا کارشناسان مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه تشخیص داده می‌شوند و باید فاقد هرگونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی جهت انتقال و بلامعارض باشد.

شایان ذکر است، در صورت عرضه اوراق مرابحه برای تامین مالی پروژه تعیین شده بانی، دارایی شامل واردات کالا و خدمات که توسط ناشر خریداری و به صورت نسیه به بانی فروخته خواهد شد، نیز می‌شود.

محل مصرف منابع حاصل از انتشار اوراق چیست؟

عرضه اوراق مرابحه ارزی، صرفاً توسط ناشر با مجوز کمیسیون ارز بانک مرکزی مجاز است. ناشر انتشار این اوراق را به منظور تامین مالی و یا سرمایه در گردش پروژه تعیین شده بانی انجام می‌دهد و محل مصرف منابع حاصل از آن پروژه تعیین شده بانی خواهد بود.

ناشر مکلف است در مقاطع ۶ ماهه از تاریخ عرضه اوراق مرابحه ارزی، نسبت به ارائه گزارش پیشرفت پروژه تعیین‌شده بانی که به تایید امین رسیده است، به مرکز مبادله ارز و طلای ایران، اقدام کند.

گفتنی است که بانی یک شخص حقوقی است که ناشر برای تامین مالی و نقدینگی وی در چارچوب عقود اسلامی اقدام به عرضه اوراق مرابحه ارزی می کند، بانی می‌تواند ناشر هم باشد.

سقف مبلغ عرضه اوراق چقدر است؟

سقف مبلغ عرضه اوراق مرابحه ارزی برای هر طرح ۲۰۰ میلیون یورو است. این سقف با صلاحدید و اخذ مجوز کمیسیون ارز، قابل افزایش به مبالغ بالاتر است.

شایان ذکر است، مبلغ اسمی هر برگه اوراق یک هزار یورو و حداقل مقدار خرید اوراق توسط خریداران نیز یک هزار برگه، معادل یک میلیون یورو است.

این گزارش حاکی است، تبدیل وجوه ناشی از عرضه اوراق مرابحه ارزی به ریال ایران، توسط ناشر و بانی ممنوع است.

چه کسانی می‌توانند اوراق مرابحه را خریداری کنند؟

طبق دستورالعمل، تمامی اشخاص حقیقی یا حقوقی داخلی یا خارجی می‌توانند اقدام به خرید اوراق مرابحه ارزی کنند.

این دستورالعمل تصریح کرده است که خرید اوراق از محل منابع ارزی مشمول رفع تعهد ارزی صادراتی ممنوع است.

اوراق مرابحه ارزی معاملات ثانویه دارد؟

دستورالعمل اجرایی عرضه اوراق مرابحه ارزی موضوع معاملات ثانویه را به منظور تعیین شرایط و ساز و کار منوط به اخذ مجوز از کمیسیون ارز بانک مرکزی کرده است و اعلام می کند که معاملات ثانویه از طریق مرکز مبادله ارز و طلای ایران، صورت خواهد گرفت.

حداقل و حداکثر سررسید اوراق چه مدت است؟

سررسید اوراق حداقل یک و حداکثر چهار سال خواهد بود. این گزارش حاکی است، سود سالیانه برای اوراق یورویی یکساله، حداکثر ۵ درصد، اوراق دوساله حداکثر ۲۵/۵ درصد، اوراق سه ساله حداکثر 5.5 درصد و اوراق چهارساله حداکثر ۵/۵ درصد تعیین شده است. گفتنی است، پرداخت سود در مواعد یکساله صورت خواهد پذیرفت.

بانی موظف است نسبت به واریز مبالغ اصل و سود اوراق حداقل تا ۱۰ روز قبل از سررسیدهای مقرر به حساب ناشر اقدام کند. در صورت عدم ایفای تمام یا بخشی از تعهدات مالی بانی در مواعد مقرر، ضامن موظف است در سررسیدهای مقرر نسبت به پرداخت تعهدات ایفا نشده بانی اقدام کند.

آیا نرخ سود تعدیل می‌شود؟

تعدیل نرخ سود و سررسید اوراق یورویی و تعیین نرخ سود اوراق سایر ارزهای جهان‌روا به غیر از یورو، حسب شرایط روز، توسط کمیسیون ارز بانک مرکزی انجام می‌شود.

منابع مالی بازپرداخت سود چیست؟

طبق دستورالعمل اوراق مرابحه ارزی، تامین منابع مالی مورد نیاز جهت بازپرداخت سود اوراق در مواعد مقرر، از محل درآمدهای ارزی بانی یا سهامداران بانی مجاز است.

گفتنی است، در صورت استفاده از منابع صادراتی مشمول تعهد صادراتی، مهلت رفع تعهد مربوطه تا پایان تکمیل پروژه تامین مالی شده توسط این اوراق، قابل تمدید خواهد بود.

اوراق مرابحه ارزی قابلیت بازخرید دارد؟

بازخرید اوراق مرابحه ارزی موضوع این دستورالعمل قبل از سررسید بدون اخذ تاییدیه موردی از کمیسیون ارز بانک مرکزی مجاز نیست. بانی به ‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با موافقت کمیسیون ارز بانک مرکزی و در سقف محدود (حداکثر۲۰ درصد) مجاز به بازخرید اوراق مرابحه ارزی عرضه شده خود، است.