حمیدرضا صالحی - رئیس فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران: یکی از مشکلات ارزی در کشور چندنرخی بودن آن است، زیرا زمینه ایجاد حساسیت فراوانی نسبت به نرخ ارز را به وجود می‌آورد. علاوه ‌بر آن در حوزه اقتصاد کلان نیز، مشکلاتی را باعث خواهد شد و بر بخش‌های مختلف تاثیر منفی می‌گذارد.

واردات، صادرات، تنظیم قیمت‌های داخلی، تنظیم قیمت‌های کالاهای واسطه‌ای، تنظیم تعرفه‌های گمرکی و... از جمله مسائل تاثیرپذیر در رابطه‌ با ارز چندنرخی است که می‌توان مورد اشاره قرار داد. چندنرخی بودن ارز در واقع عامل بزرگ و مخرب در اقتصاد به ‌حساب می‌آید، بنابراین کاهش تعداد نرخ‌ها باید در دستورکار باشد.

برای حل مشکل فوق، ارز مبادله‌ای همراه با قانون مرتبط با آن بسیار کمک‌کننده خواهد بود، زیرا یک ارز واقعی به‌ حساب می‌آید که بازار هم آن را می‌شناسد و بانک مرکزی می‌تواند با توجه‌ به سیاست‌هایی که در نظر می‌گیرد، آن را پنج درصد زیر ارز بازار حفظ کند.

سیاستی هم که مورد اشاره قرار گرفت، باید بر مبنای کاهش فاصله قیمت‌ها مدنظر قرار گیرد تا مشکلات ناشی از اختلاف ارز به وجود نیاید و مکانیزم بازار به هم نریزد. متاسفانه برخی اوقات به سمتی حرکت می‌کنیم که از مکانیزم بازار چیزی دیده نمی‌شود.

البته در این میان تحریم‌ها نیز بی‌تاثیر نیستند، اما نباید و اساساً نمی‌توان تمام مشکلات ارزی را از ناحیه تحریم دید. کشور ما صاحب منابع نفتی است، بر همین اساس از فروش نفتی بالایی برخوردار و صاحب درآمد است، بنابراین این ارز در اقتصاد کشور وارد می‌شود. اینگونه ورود ارز خود به ‌تنهایی مشکل‌زا است و راه‌حل به‌ حساب نمی‌آید و نمی‌توان با آن اقتصاد یک کشور را بر اساس توانایی‌هایش پیش برد.

با تمام اینها چنین نیست که مشکل مورد اشاره بدون راهکار باشد. نیازمند این هستیم تا مسائل بزرگ و مشکلاتی مانند یارانه‌های انرژی، یارانه نان، یارانه‌های دهک‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون، یارانه آب، بنزین و... را برطرف کنیم. تحریم‌ها هم در کنار این مسائل به سراغ مردم آمده و بر مشکلات افزوده است. اگر رویکرد نادرست اصلاح شود، یک‌سوم از راه را برای حل مشکلات اقتصادی رفته‌ایم.

یکی از مشکلاتی که باید خیلی جدی مورد توجه قرار گیرد، اصلاح نظام بانکداری است، زیرا بسیاری از بانک‌ها سیاست درستی را به کار نمی‌برند و طبق پروتکل‌ها و اصول رایج در دنیا پیش نمی‌روند و حتی استانداردها را رعایت نمی‌کنند.

البته کارهایی مانند توسعه مناسبات بانکی با برخی از کشورها از جمله روسیه و عراق برای حذف دلار صورت ‌گرفته است و این موضوع استفاده از پول ملی دو کشور می‌تواند برای موارد خاص، تعریف شود، ولی اقتصاد خیلی بزرگ‌تر از این نمونه‌ها است.

در مدلی مانند پیاده‌روی اربعین این اتفاق روی داد و کار پسندیده‌ای بود و به ‌طور کلی کار خوبی به‌ حساب می‌آید. فراهم‌کردن چنین موقعیت‌هایی برای فعالان اقتصادی هم نیکو است زیرا می‌توانند با پول رایج آن کشور کارهای اقتصادی خود را پیش ببرند. ولی در هر صورت این نرخ‌ها (ریال و دینار یا هر ارز دیگری) باید جایی سنجیده شود و انجام این کار باید با ارزی که تطبیق آن در دنیا بیشتر است، صورت گیرد که معمولاً یورو یا دلار است، البته ریال و دینار هم تطبیق می‌شود، اما میزان این تطبیق در دنیا کمتر است.

اصل موضوع برای انجام این کار به یک توافق نیاز دارد. به این شکل که در آن قید شود وقتی مسافران یا فعالان تجاری کشور ما بر فرض با دینار کار می‌کنند، از آن طرف هم کشور طرف معامله باید با ریال کارهای خود را انجام دهد و داستان به این شکل پیش نرود که دینارشان را به ما عرضه کنند، ولی حاضر نشوند ریال بگیرند.

تقویت ریال کشور ما، بسیاری از مشکلات را برطرف خواهد کرد، بنابراین نیاز است تا سیاست‌های پولی خود را در راه تقویت ریال پایه‌ریزی کنیم و اولین مشکل هم در این مسیر در اقتصاد کلان دیده می‌شود و به ارز ربطی ندارد. به این معنا، تورم باید کاهش یابد، زیرا بر نرخ ارز تاثیر می‌گذارد و محصول آن به‌ حساب می‌آید.