تقویت ثبات اقتصادی و ارزی، از جمله برنامه‌های بانک مرکزی از ابتدای سال بوده است. رویکردی که می‌تواند به کنترل تورم، تسهیل فضای کسب‌وکار و تقویت قدرت خرید مردم منجر شود.
در این میان، رسیدن به بستری باثبات در اقتصاد، می‌تواند به فعالان اقتصادی کمک کند تا برای آینده فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی خود، پیش‌بینی واقعی داشته باشند و تصمیمات و برنامه‌ریزی موثری اتخاذ کنند. این در حالی است که با پیش‌بینی واقعی از شاخص‌های اقتصادی، علاوه بر تولید بهینه در داخل کشور، روند صادرات غیرنفتی و جذب سرمایه‌گذار خارجی نیز مثبت خواهد بود.
محمدمهدی راسخ، دبیر کل اسبق اتاق بازرگانی تهران در گفتگو با هفته‌نامه تازه‌های اقتصاد، معتقد است: پیش‌بینی شرایط و شاخص‌های اقتصادی و ارزی، اهمیت بسیار زیادی برای فعالان اقتصادی دارد. حتی در زمانی که شرایط تورمی است، باید بستر پیش‌بینی‌پذیری به‌گونه‌ای باشد که نرخ تورم و نرخ ارز هم قابل‌پیش‌بینی باشد. در ادامه مشروح گفتگو با محمدمهدی راسخ؛ دبیرکل اسبق اتاق بازرگانی تهران را می‌خوانید:
به نظر شما پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد چقدر برای فعالان اقتصادی اهمیت دارد و در نبود فضای پیش‌بینی‌پذیری، چه آسیب‌ها و تبعاتی برای کسب‌وکارها به وجود می‌آید؟
مهم‌ترین موضوع و خواسته‌ای که برای فعال اقتصادی وجود دارد، این است که شرایط اقتصادی کشور و دنیا را پیش‌بینی کند. در بخش خارجی، فعال اقتصادی می‌تواند با مراجعه به گزارش‌های جهانی هر کشور که ثبات اقتصادی خوبی دارد، روند شاخص‌های اقتصادی را پیش‌بینی کند. اما در داخل کشورمان و اقتصاد خودمان، باید در نظر داشت که وقتی یک فعال اقتصادی قصد سرمایه‌گذاری در داخل کشور را دارد، طبیعتاً دو تا سه سال زمان می‌برد تا پروژه صنعتی به بهره‌برداری برسد، بنابراین در طول این سه سال باید بداند که این پروژه با چه قیمتی تمام می‌شود، به عنوان نمونه نرخ ارز چقدر خواهد بود؟ و نرخ تورم چند درصد است؟ تا اینکه برآورد کند این پروژه با قیمت تمام شده‌ای که در عمل به دست می‌آید، صرفه اقتصادی دارد یا خیر؟ بنابراین پیش‌بینی شرایط و شاخص‌های اقتصادی، اهمیت بسیار زیادی دارد. حتی در زمانی که شرایط تورمی است، باید بستر پیش‌بینی‌پذیری به‌گونه‌ای باشد که نرخ تورم و نرخ ارز قابل پیش‌بینی باشد.
برای صادرکنندگان و واردکنندگان در حوزه تجارت چطور؟ چقدر مهم است امکان پیش‌بینی وجود داشته باشد؟
برای این بخش‌ها نیز موضوع پیش‌بینی‌پذیری هر چند در بازه زمانی کوتاه‌تر مهم است، نسبت به کسی که قصد سرمایه‌گذاری دارد. به‌گونه‌ای که پیش‌بینی کند که برای شش‌ماهه آینده شرایط اقتصادی چگونه خواهد بود تا کالای مورد نظر را صادر یا وارد کند، بنابراین از هر لحاظ که نگاه کنیم، چه از منظر سرمایه‌گذاری، صادرات و واردات، موضوع پیش‌بینی شاخص‌های اقتصادی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید به آن توجه شود.
اشاره داشتید به ضرورت فضای پیش‌بینی‌پذیری برای فعالان اقتصادی، با توجه به اینکه در سال‌های گذشته، جهش‌های ارزی زیادی داشتیم و فعالان اقتصادی از فردا خبر نداشتند و نمی‌دانستند نرخ ارز چقدر خواهد بود. اینکه بازار ارز پیش‌بینی‌پذیر و باثبات شود، چقدر مهم است؟
ابتدا باید توجه داشت که در دولت‌های گذشته به چند دلیل جهش‌های ارزی داشتیم، به‌گونه‌ای که نرخ ارز را با استفاده از توزیع بیش از حد ارز در بازار، ثابت نگه می‌داشتند و در نتیجه چند ماه جهش ارزی اتفاق می‌افتاد. حال در دوره جدید، بانک مرکزی تلاش داشته است تا با مطالعاتی که انجام می‌دهد، ثبات واقعی در بازار ارز شکل دهد. یعنی فشار و توزیع بیش از حد در بازار ارز انجام ندهد، بنابراین این رویکرد خوبی است و بهتر است تا تداوم داشته باشد. ولی اگر به سمتی برویم که بازار ارز با فشار، دستور و عرضه بیش از حد، مدیریت شود تا بازار باثبات باشد، آن موقع ممکن است شاهد جهش ارزی در آینده باشیم. اما به نظرم مهم‌تر از ثبات بازار ارز، این است که فضای اقتصادی و ارزی، پیش‌بینی‌پذیر شود.
رسیدن به نقطه مطلوب پیش‌بینی‌پذیری، چه میزان به رشد صادرات غیرنفتی و سرمایه‌گذاری خارجی کمک می‌کند؟
در بخش صادرات غیرنفتی به‌گونه‌ای است که وقتی یک فعال اقتصادی قصد صادرات دارد، ابتدا یک حساب و کتابی از وضعیت صادرات محصول مدنظر و درآمد و منفعت احتمالی از صادرات خواهد داشت و اینکه نرخ ارز و تورم چند ماه دیگر چه روندی دارد، تا بتواند برای صادرات اقدام کند، بنابراین پیش‌بینی‌پذیری در تقویت صادرات غیرنفتی نقش مهمی دارد. برای سرمایه‌گذار خارجی نیز وقتی قصد ورود به کشور دارد، مهم است که بتواند پیش‌بینی کند که شاخص‌های مهم اقتصادی نظیر شاخص ارزی در آینده نزدیک و دور، چگونه خواهد بود؟ به بیان دیگر با چه نرخی می‌تواند سرمایه خود را وارد کند و با چه نرخی می‌تواند در آینده به سوددهی برسد، بنابراین تاکید دارم در این مسائل، پیش‌بینی‌پذیری بسیار مهم بوده و از ثبات ارزی مهم‌تر است.
پیش‌بینی شما از روند بازار ارز تا پایان سال چیست؟
به نظر من روندی که در حال حاضر بانک مرکزی در پیش گرفته است، اگر تداوم داشته باشد، اتفاق خاصی در حوزه نرخ ارز نخواهد افتاد و جهش ارزی نخواهیم داشت. این در حالی است که با وقوع جنگ غزه شاهد بودیم که تاثیر خاص و ماندگاری بر بازار نداشت و رهبر انقلاب نیز تاکید داشتند که ایران دخالتی در این جنگ ندارد. بنابراین شوک ارزی، دوامی نداشت. همچنین معتقدم در شرایط کنونی، بهتر است بانک مرکزی در زمینه تسهیل رفع تعهدات ارزی، بازنگری صورت دهد تا شاهد تقویت صادرات و افزایش ارزآوری برای چرخه اقتصادی کشور باشیم و جوابگوی نیازهای ارزی کشور برای واردات باشد و می‌تواند نرخ ارز در بازار را متعادل کند.
نظر شما