فعالیت مرکز مبادله ارز و طلای ایران به نوعی، آغاز حکمرانی جدید ارزی در کشورمان است. رویکردی که با بهره‌مندی از ابزارهای جدید، تلاش می‌کند ضمن شناسایی تمام نیازهای ارزی، در سطح قابل قبولی آنها را تامین کند.
توسعه مرکز مبادله ایران در مقام فرماندهی ارزی کشور، آثار و نتایج مثبتی برای چرخه اقتصادی و ارزی کشور به همراه خواهد داشت. از رصد و مدیریت مطلوب و هوشمند بازار ارز تا تامین نیازهای اسکناس و حواله ارزی، همه اینها در مدل جدید حکمرانی ارزی محقق می‌شود.
کامبیز میرکریمی، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه در گفتگو با هفته‌نامه تازه‌های اقتصاد با اشاره به ضرورت برچیده شدن بازار سیاه و سفته‌بازی در کشورمان تاکید کرد: استفاده از ابزارهای جدید در مرکز مبادله ایران، نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت و باعث می‌شود تا معامله‌گران ارزی بیش از قبل به این مرکز وارد شوند. وی همچنین پیش‌بینی کرد که با توجه به روند اخیر در بازار ارز و افزایش درآمدهای ارزی، تا پایان سال جهش ارزی نخواهیم داشت.
در ادامه مشروح گفتگو با کامبیز میرکریمی، نایب رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه را می‌خوانید:
به نظر شما راه‌اندازی و توسعه مرکز مبادله ارز و طلای ایران تا چه اندازه در مدیریت بازار ارز موثر است؟
هر چقدر تقاضای بیشتری به مرکز مبادله وارد شود و نرخ ارز نیز در این مرکز به بازار آزاد نزدیک‌تر باشد، نتیجه مثبتی در زمینه مدیریت بازار ارز حاصل می‌شود و برای کل اقتصاد کشور نیز اقدام مثبتی است. معتقدم باید همچون بسیاری از نقاط دنیا، به سمت توسعه مرکز مبادله برویم و اجازه دهیم تا همه متقاضیان، نیاز ارزی خود را در این مرکز تامین کنند تا خروجی آن به ثبات و مدیریت بازار ارز منجر شود. از سوی دیگر باید در مرکز، شروط مبادلات به سمت تسهیل فرآیندها هدایت شود، چرا که چه بخواهیم چه نخواهیم، دو نوع تقاضا برای ارز همواره وجود دارد. یک مورد تقاضای مبادلاتی و دوم تقاضای سوداگرانه و سفته‌بازی است. به گونه‌ای که یک عده‌ای ارز را خریداری می‌کنند، به دلیل اینکه واقعا نیاز ارزی دارند و گروهی نیز ارز را برای سرمایه‌گذاری و خلق ارزش در آینده دنبال می‌کنند. حال اگر قرار باشد که فقط تقاضای اول پاسخ داده شود، خب فاصله نرخ با بازار آزاد زیاد می‌شود. مگر اینکه برای نوع دوم هم یک سقفی را در نظر بگیریم و اجازه دهیم تا عده‌ای که به هر دلیلی می‌خواهند بخشی از ریال‌شان را به دلار تبدیل کنند، وارد این مرکز شوند. بنابراین اگر این اقدام اجرایی شود و سقف خرید نیز مقداری بازتر شود، مدیریت بازار موفق خواهد بود.
بازگشت ارزهای صادراتی به چرخه اقتصادی و بانکی کشور، همواره از دغدغه‌های بانک مرکزی در این سال‌ها بوده است. به نظر شما در این شرایط، تجمیع ارزهای حاصل از صادرات غیرنفتی در این مرکز، چقدر در مدیریت نرخ ارز و ثبات بازار کمک‌کننده است؟
ابتدا باید قبول کنیم که عده‌ای به صورت غیرقانونی، صادرات با کارت‌های بازرگانی غیرمعتبر انجام می‌دهند و ارز صادراتی را هم در بازار آزاد به فروش می‌رسانند. بنابراین این اقدام باعث می‌شود تا گروهی که قصد دارند به صورت قانونی و با کارت بازرگانی معتبر، تجارت و صادرات داشته باشند، نتوانند با گروه اول رقابت کنند. در نتیجه معتقدم باید انگیزه فعالیت از گروه اول گرفته شود و یا اینکه لااقل سخت‌گیری‌ها بیشتر شود. بنابراین بهتر است برای حل این چالش، مشوق‌هایی در مرکز مبادله در نظر گرفته شود تا انواع و اقسام معاملات خرید و فروش ارز در بازارهایی همچون بازار آتی، صورت پذیرد. یا حتی می‌توان تسهیلات قابل توجه مالیاتی اعمال کرد تا انگیزه برای عرضه ارز صادراتی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران بیشتر شود. هر چند دوباره تاکید می‌کنم که در این مسیر، باید فاصله نرخ مرکز مبادله با نرخ بازار آزاد کم شود و برای اینکه این فاصله کاهش یابد هم باید محدودیت‌ها کنار گذاشته شود. زیرا هر چه کاهش محدودیت‌ها داشته باشیم، نرخ مرکز مبادله به بازار آزاد نزدیک‌تر می‌شود و انگیزه تزریق ارز برای صادرکنندگان در این مرکز افزایش پیدا می‌کند.
به نظر شما عرضه روبل روسیه در مرکز مبادله در کنار دلار و یورو، چقدر می‌تواند اثرگذار باشد؟
ما در کنار دلار و یورو، ارز روبل را هم به عنوان یک ارز رسمی در اختیار داریم که در شبکه رسمی دادوستد می‌شود. از سوی دیگر، یک سری زیرساخت‌های تجاری بین ایران و منطقه آزاد اوراسیا هم شکل گرفته و در حال توسعه است. بنابراین بهره‌مندی از روبل در کنار سایر ارزها در مرکز مبادله ایران، رویکرد مثبت و اثرگذاری خواهد بود و قطعاً برای اقتصاد کشورمان، منفعت به همراه خواهد داشت. این حرف من نیست و همه صادرکنندگان به آن اعتقاد دارند. باید در شرایط کنونی، استفاده از روبل در مرکز مبادله در اولویت قرار بگیرد، این در حالی است که موافقت‌نامه تجارت آزاد کشورمان تا آخر امسال عملیاتی می‌شود و بالای ۸۰ درصد کالای بین دو کشور ایران و روسیه، تعرفه صفر خواهد داشت. در نتیجه باید از این ظرفیت و روابط رسمی بانکی که بین ایران و روسیه وجود دارد، استفاده کنیم تا روبل هم وارد چرخه ارزی شود و تقاضای موثر هم برای آن پیدا شود. بنابراین حساب روبل را باید از سایر ارزها جدا کرد، چرا که نگرانی‌هایی که در مورد دلار و یورو وجود دارد، در خصوص روبل وجود ندارد. در نتیجه امیدواریم در مرکز مبادله، قوانین و مقررات متفاوتی برای روبل تهیه و تدوین کنند. همچنین به نظر من بانک مرکزی هم نباید از نوسانات جزئی نرخ ارز نگران باشد و می‌تواند یک مقداری دامنه نوسانات را بازتر کند.
قرار است در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، استفاده از ابزارهای جدید همچون سواپ و فیوچرز، مورد توجه و اولویت قرار بگیرد. به نظر شما استفاده از این ابزارها تا چه اندازه در بهبود مدیریت بازار ارز و جلوگیری از جهش‌های ارزی موثر خواهد بود؟
مسلماً استفاده از این ابزارها، نتایج مثبتی به همراه خواهد داشت و باعث می‌شود تا معامله‌گران ارزی بیش از قبل به این مرکز وارد شوند. الان در تمام بازارهای جهانی ارز، از این ابزارها استفاده می‌کنند. این ابزارها قطعاً به امنیت قراردادها نیز کمک می‌کند و برای پوشش نوسانات ارزی نیز استفاده خواهد شد. مطمئن هستم که استفاده از ابزارهای مشتقه در مرکز مبادله، تاثیر بسیار مثبتی بر ورود حداکثری معاملات از بازارهای حاشیه و سیاه به سمت بازارهای رسمی خواهد داشت.
به عنوان آخرین سوال، با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر خبری از جهش ارزی نبوده و روند بازار تقریباً با ثبات سپری شده است، پیش‌بینی و ارزیابی شما از روند بازار ارز تا پایان سال چیست؟
به نظرم تا پایان سال، شوک ارزی ایجاد نخواهد شد، چرا که درآمدهای ارزی کشور در حال حاضر کم نیست و هر آنچه که باعث نوسان شود صرفاً در بازار غیررسمی است. حجم معاملات در بازار غیررسمی، بسیار کم و کوچک است. الان میلیاردها دلار در بازار رسمی ارز معامله می‌شود، اما بازار غیررسمی کوچکی داریم که صرفاً بر مبنای سوداگری و قاچاق شکل گرفته است. حال اگر تقاضاها در بازار غیررسمی به بازار رسمی، یعنی مرکز مبادله وارد شود، طبیعتاً بازار غیررسمی هم دچار نوسان نخواهد شد. اساسا بازار غیررسمی تحت تاثیر شایعات است و فعلا شایعه‌ای وجود ندارد که بخواهد منجر به هجوم مردم به بازار غیررسمی شود. در مجموع معتقدم نرخ ارز به اندازه کافی بالا رفته است و بیش از این امکان رشد ندارد و پیش‌بینی بازار باثبات تا پایان سال را دارم.
نظر شما