امیرحسین موسوی- پژوهشگر اقتصادی: راه‌اندازی بازار ارز تجاری توسط بانک مرکزی در بلندمدت می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر عملکرد مالی و سودآوری شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی داشته باشد و ایجاد بازار ارز تجاری در ابعاد مختلفی نظیر تأثیر بر ثبات بازار کالا و خدمات، افزایش شفافیت معاملات ارزی و کاهش هزینه‌های تأمین مالی نقش دارد. در سال‌های اخیر، نوسانات نرخ ارز به عنوان یکی از چالش‌های اصلی بنگاه‌های صادرات‌محور و شرکت‌های فعال در بازار سرمایه مطرح بوده که بازار ارز تجاری در مرحله نخست می‌تواند تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر عملکرد مالی و رشد این شرکت‌ها داشته باشد و چالش‌های موجود را کم‌رنگ کند. یکی از مهم‌ترین اهداف بانک مرکزی در ایجاد مرکز مبادله ارز و طلا، افزایش ثبات در بازار ارز تجاری و کاهش نوسانات شدید قیمتی است. این امر باعث کاهش ریسک‌های ارزی برای شرکت‌های صادرات‌محور و بنگاه‌های وابسته به نهاده و مواداولیه وارداتی شده و به بهبود برنامه‌ریزی و پیش‌بینی درآمدها و هزینه‌های ارزی آنها کمک می‌کند. کاهش نوسانات ارزی موجب ارتقای رقابت‌پذیری کالاهای صادراتی و افزایش سهم بازار بین‌المللی شرکت‌های داخلی خواهد شد. از سوی دیگر، یکی از چالش‌های مهم بنگاه‌های صادرات‌محور، عدم شفافیت در نرخ‌گذاری ارز تجاری و وابستگی به بازارهای غیررسمی است. با طراحی بازار از سوی بانک مرکزی در مرکز مبادله ارز و طلا، نرخ‌های معاملاتی در یک بستر کارا کشف می‌شود که این امر موجب افزایش اعتماد فعالان اقتصادی و جلوگیری از رفتارهای سوداگرانه خواهد شد. شفافیت بیشتر به بنگاه‌های صادراتی اجازه می‌دهد تا فعالیت عملیاتی خود را با بهره‌وری بیشتری ادامه دهند. نوسانات ارزی می‌تواند هزینه‌های عملیاتی بنگاه‌های تولیدی این شرکت‌ها را افزایش داده و سودآوری آنها را کاهش دهد. بازار ارز تجاری، دسترسی بنگاه‌های صادرات‌محور به ارز تجاری با نرخ‌های رقابتی‌تر را تسهیل کرده و موجب کاهش هزینه‌های تامین مالی می‌شود. در نتیجه، حاشیه سود این شرکت‌ها افزایش یافته و رشد صادراتی آنها تقویت خواهد شد. همچنین یکی از چالش‌های مهم شرکت‌های صادرات محور، مشکلاتی است که در عرضه ارز حاصل از صادرات با نرخ‌های مناسب وجود دارد، مرکز مبادله ارز و طلا امکان نقدشوندگی سریع‌تر درآمدهای ارزی را فراهم می‌کند و به بنگاه‌ها این فرصت را می‌دهد که منابع ارزی خود را با کمترین هزینه تبدیل کنند. این امر موجب بهبود مدیریت نقدینگی و افزایش سرمایه‌گذاری مجدد در توسعه فعالیت‌های صادراتی می‌شود.
عمده بنگاه‌های فعال در بازار سرمایه به دلیل وابستگی مستقیم به نرخ ارز، منافع قابل توجهی را از محل راه‌اندازی بازار ارز تجاری خواهند داشت. با شفاف شدن سازوکار کشف نرخ ارز و کاهش ریسک‌های مرتبط، این شرکت‌ها قادر خواهند بود در بازارهای جهانی رقابت بهتری داشته باشند. به عنوان نمونه، صنایع پتروشیمی، فولاد، موادمعدنی، و فرآورده‌های نفتی در سایه ایجاد بازار ارز تجاری، می‌توانند ثبات بیشتری را تجربه کنند و ریسک‌های ناشی از نوسانات نرخ ارز برای این گروه از صنایع کاهش می‌یابد.
تامین ارز مورد نیاز صنایع از بازارهای غیررسمی ارز به دلیل نارسایی‌های موجود در سامانه نیما در گذشته نه تنها موجب افزایش هزینه‌های معاملاتی بنگاه‍‌ا شده بود، بلکه مانع از برنامه‌ریزی بلندمدت شرکت‌ها برای توسعه صادرات بود. با ایجاد بازار ارز تجاری، وابستگی به بازارهای غیررسمی کاهش یافته و با ایجاد یک بستر قانونی، امنیت اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیری فعالیت‌های کارگزاران اقتصادی بهبود می‌یابد. همچنین سرمایه‌گذاران خارجی همواره به دنبال بازارهای باثبات و شفاف هستند. ایجاد مرکز مبادله ارز موجب کاهش ریسک‌های ناشی از نوسانات ارزی شده و جذابیت بازار سرمایه ایران را برای سرمایه‌گذاران خارجی افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به رشد سرمایه‌گذاری در صنایع صادرات‌محور شده و فرصت‌های بیشتری برای توسعه تجارت بین‌المللی فراهم کند. علاوه بر این، همکاری‌های تجاری بین ایران و سایر کشورها در قالب قراردادهای صادراتی پایدارتر خواهد شد.
اثر راه‌اندازی بازار ارز تجاری بر رشد بازار سرمایه
راه‌اندازی بازار ارز تجاری در اواخر آذر امسال یکی از مهم‌ترین رویدادهای اقتصادی اخیر بود که تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر بخش‌های مختلف صنایع داشت. این اقدام که با هدف ایجاد ثبات در نرخ ارز و کاهش وابستگی به بازارهای غیررسمی صورت گرفت، مورد استقبال گسترده فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران بازار سرمایه قرار گرفت. پس از راه‌اندازی رسمی بازار ارز تجاری در ۲۴ آذر، واکنش مثبتی از سوی بازار سرمایه مشاهده شده است. سرمایه‌گذاران با افزایش شفافیت و کاهش نوسانات ارزی، نسبت به بهبود عملکرد شرکت‌های صادرات‌محور اطمینان بیشتری پیدا کردند، این موضوع موجب افزایش تقاضا برای سهام شرکت‌های مرتبط با صادرات و رشد کلی بازار سرمایه شد.
در پی راه‌اندازی بازار ارز تجاری، شاخص کل بورس با یک روند صعودی مواجه شد. کاهش عدم اطمینان در حوزه ارزی و بهبود شرایط معاملاتی شرکت‌های صادرات محور، نقش مهمی در افزایش ارزش بازار سهام داشت. بسیاری از صنایع وابسته به نرخ ارز، مانند پتروشیمی، فولاد، مواد معدنی، و فرآورده‌های نفتی، با افزایش ارزش سهام خود روبرو شدند که این امر موجب تقویت شاخص کل شد. یکی از مهم‌ترین مزایای راه‌اندازی بازار ارز تجاری، فراهم شدن امکان دسترسی آسان‌تر شرکت‌های صادراتی به منابع ارزی با نرخ‌های رقابتی و کاهش هزینه‌های تأمین ارز بود. این شرکت‌ها که عمدتاً شامل صنایع پتروشیمی، فولاد و معدنی می‌شوند، توانستند با کاهش نوسانات ارزی، سودآوری خود را افزایش دهند. همین موضوع موجب شد تا سرمایه‌گذاران به خرید سهام این شرکت‌ها روی آورند و ارزش آنها در بازار سرمایه افزایش یابد. با راه‌اندازی بازار ارز تجاری، سرمایه‌گذاران با اعتماد بیشتری نسبت به آینده بازار سرمایه اقدام به معامله کردند. کاهش وابستگی به بازارهای غیررسمی و ایجاد یک سیستم قانونمند برای مبادلات ارزی باعث شد تا ریسک‌های مربوط به نرخ ارز کاهش یابد و شرایط پیش‌بینی‌پذیری بیشتری برای سرمایه‌گذاران فراهم شود. این شفافیت، موجب افزایش حجم معاملات و رونق بیشتر بازار سرمایه شد. یکی دیگر از تأثیرات مهم بازار ارز تجاری، کاهش هزینه‌های تأمین مالی شرکت‌ها است. دسترسی بهتر به ارز با نرخ‌های پایدارتر، باعث کاهش هزینه‌های واردات مواداولیه و افزایش سودآوری شرکت‌های تولیدی می‌شود. این امر موجب شد تا سرمایه‌گذاران نسبت به خرید سهام شرکت‌های تولیدی و صادرات‌محور علاقه بیشتری نشان دهند.
بازار ارز تجاری، عامل بهبود کیفیت سودآوری بنگاه‌های اقتصادی
در نهایت می‌توان گفت راه‌اندازی مرکز مبادله ارز تجاری تأثیرات مثبتی بر شرکت‌های صادرات‌محور و رشد آنها در بازار سرمایه دارد. افزایش شفافیت، کاهش نوسانات ارزی، بهبود نقدشوندگی درآمدهای ارزی و کاهش هزینه‌های تأمین مالی از جمله مزایای این اقدام است. در مجموع، این بازار می‌تواند به عنوان یک ابزار کلیدی در افزایش توان رقابتی شرکت‌های صادراتی ایران در بازارهای جهانی عمل کرده و نقش مهمی در توسعه پایدار اقتصادی ایفا کند.
نظر شما