به گزارش هفته‌نامه "تازه‌های اقتصاد" از، آنتونیس کالوجروپولوس - دانشکده علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه آکسفورد: در عصر اطلاعات و رسانه‌ها، اخبار اقتصادی و انتظارات اقتصادی شخصی بخشی از زندگی روزمره ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند. اخبار و اطلاعات مرتبط با وضعیت اقتصادی کشور در رسانه‌ها گسترش یافته و هر روزه بر میزان آگاهی ما از این موضوع تأثیر دارد. بسیاری از مطالعات به بررسی رابطه بین اطلاعات واسطه و ارزیابی‌های اقتصادی، پوشش وضعیت اقتصاد ملی و همچنین تأثیرگذاری پوشش این اخبار بر ارزیابی‌های اقتصاد ملی و رفتار سیاسی پرداخته‌اند. از سوی دیگر ارزیابی‌ها و انتظارات اقتصادی فردی (که جزیی از اعتماد مصرف‌کننده است) یک پیش‌بینی‌کننده مهم رفتار رأی‌گیری است و جزء شاخص ادراک مصرف‌کننده محسوب میشود. پرسش مهم این است که دریافت اخبار منفی و اطلاعاتی درباره بیکاری چگونه میتواند بر ادراک و انتظارات اقتصادی افراد در مورد آینده تأثیر بگذارد؟

انتظارات اقتصادی فردی، نشان‌دهنده تغییراتی در رفتار رأی‌گیری و اعتماد مصرف‌کننده بوده و به عنوان شاخصی از حالت روحی مصرف‌کننده شناخته میشود. برای بررسی چگونگی تأثیر اطلاعات رسانه‌ای بر انتظارات اقتصادی شخصی از چارچوب موتز (۱۹۹۲) که از سه منبع تأثیر (معرض رسانه‌ها، ارتباطات بین فردی و تجربیات) بهره میگیرد استفاده میشود. از این رو، انتظار می‌رود که تأکید بر اخبار منفی و بیکاری بر انتظارات اقتصادی شخصی افراد تأثیر بگذارد.

مطالعات مربوط به رأی‌گیری اقتصادی از نظر انتظارات اقتصادی شخصی و پیش‌ایندهای آن، بین رأی‌دهندگان "خودگرا " و "جامعه‌گرا " تمایز قائل شده اند. رفتار رأی‌دهندگان خودگرا بر اساس وضعیت مالی خانواده خود (با توجه به گذشته یا آینده خود) و رفتار رأی‌دهندگان جامعه‌گرا بر اساس وضعیت مالی کشور خود (با توجه به گذشته یا آینده آن) تعیین میشود. اکثر محققین بر این عقیده هستند که رأی‌گیری جامعه‌گرا قویتر از رأی‌گیری خودگرا است. حال آنکه در برخی از کشورها مانند انگلستان، رأی‌گیری بیشتر بر اساس ارزیابی‌های اقتصادی خودگرا بوده است تا جامعه‌گرا.

با توجه به تفاوت‌های آشکار بین ارزیابی‌های اقتصادی اجتماعی و شخصی، منابع اطلاعات مختلف بر آن‌ها تأثیر می‌گذارند. قرار گرفتن در معرض اطلاعات انتقال یافته از طریق رسانه‌های جمعی بر ارزیابی‌های اقتصادی جامعه‌گرا تاثیر گذار است در حالیکه شواهد مربوط به ارتباط اخبار عمومی با ارزیابی‌های اقتصادی خودگرا محدود است. از دیدگاه موتز نگرانی‌های خودگرا در درجه اول به تجربه شخصی و در درجه دوم به ارتباطات بین افراد وابسته هستند. از لحاظ تأثیر رسانه بر انتظارات اقتصادی، دو جنبه از محتوای اخبار برای انتظارات خودگرایان از اقتصاد اهمیت دارد: لحن و موضوع خبر. تاکید اخبار بر منفی بودن و تمرکز بر بیکاری از طریق ایجاد محیط ترسناک برای مخاطب منجر به برقراری ارتباط بین فرد و انتظارات اقتصادی شخص میشود. از سوی دیگر اخبار منفی نسبت به اخبار مثبت هم برای رسانه‌ها و هم برای عامه مردم جذابیت بیشتری دارند و منجر به واکنش سریع از سوی آنان میشود. اخبار و ارزیابی‌های اقتصادی نیز نسبت به اطلاعاتی حساس هستند که از نظر احساسی جالب و دارای هیجان و چالش باشند. اهمیت پوشش موضوعاتی مانند اخبار بیکاری به اندازهای است که حتی اعضای اتحادیه‌های بیکاری را به‌عنوان مخاطبان خاص تحت تأثیر قرار میدهد و لذا روزنامه‌نگاران اهمیت موضوع بیکاری را درک کرده و بیشتر به جوانب و نحوه پوشش آن می‌پردازند. انتظار بر این است که قرار گرفتن در معرض اخبار دارای هیجان کمتر (و به عبارتی استانداردتر) نسبت به اخبار دارای هیجان زیاد (اخبار فوری) تأثیر بیشتری را بر انتظارات اقتصادی خودگرا داشته باشد. اما روزنامه‌نگاران رسانه‌های تبلوید (این نوع از رسانه‌ها عمدتاً بر روی اخبار جذاب و حاشیه‌ای تمرکز می‌کنند) بیشتر از روزنامه‌نگاران تلویزیون، رادیو و سایر روزنامه‌ها بر ارزش‌های خبری هیجان‌انگیز تأکید می‌کنند.

تحقیقی در کشور دانمارک در سال ۲۰۱۳ انجام شده است که نتایج آن نشان می دهد هر اندازه که افراد زمان بیشتری را صرف تماشا و خواندن اخبار بیکاری در رسانه‌ها میکنند به مرور زمان، انتظارات اقتصادی آنها برای سال آینده کاهش مییابد. این تأثیر صرفاً در افرادی که در معرض اخبار رسانه‌های تبلوید بودند مشاهده شد و لذا پوشش اخبار از طرف رسانه‌های تبلوید شخصی‌تر و آسیب‌رسان‌تر از سایر رسانه‌ها بود. همچنین قرار گرفتن در معرض اخبار تبلوید برای پوشش دادن اخبار اقتصادی در تأثیرگذاری بر انتظارات اقتصادی خودگرا مؤثرتر از سایر رسانه‌ها بوده است.