ابوالفضل ظهره وند- سفیر اسبق ایران در افغانستان و ایتالیا: سفر رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان به کشورهایی که طرف تجاری ایران محسوب می‌شوند، بسیار اهمیت دارد، زیرا باید شخصیتی در تراز ریاست کل بانک مرکزی به این کشورها سفر کند تا بتوان به راهکار درستی برای کارکردن با پول‌های ملی، خارج از سوئیفت دست‌ یافت. به همین دلیل نیاز است برای جلوگیری از یک‌سری اتفاقات، چنین سفرهایی گسترش یابد.

به طور نمونه، می‌توان به بلوکه ‌شدن پول‌های کشورمان در کره‌جنوبی اشاره کرد. در صورت فعال‌ بودن دیپلماسی در دولت قبل، اجازه تبدیل پول‌ها را به وون نمی‌دادیم و ضرر یک‌میلیارددلاری هم نصیب ما نمی‌شد، حتی در صورت الزام انجام این کار، درباره انگیزه آن باید شفاف‌سازی می‌شد.

مسئله پُر اهمیت این است که کشورهای دیگر و قدرت‌های نوظهوری که وجود دارند، به سمت انجام مبادلات تجاری بر پایه پول‌های ملی با ایران سوق پیدا کنند. در این میان می‌توان به کشور چین اشاره کرد که این کار را با ژاپن انجام می‌دهد و ۴۰ درصد روابط چین با ژاپن بر پایه پول‌های ملی، یعنی ین و یوآن صورت می‌گیرد. عملیاتی‌شدن چنین برنامه‌هایی، هنر مدیران پولی و بانکی است.

به همین دلیل سفرهای رییس کل بانک مرکزی نباید تنها به چند کشور ختم شود، از همین طریق مسائل خود را با روسیه، ترکیه، پاکستان یا کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز باید برطرف کنیم و برای تحقق این مهم، بخش بین‌الملل بانک مرکزی نیازمند تحرک بیشتری است.

یکی از تاثیرات مهم اینگونه اقدامات، ایجاد آرامش در بازار ارز است. روشن است به هر اندازه وابستگی خود را به دلار کاهش دهیم، بازار ثبات بیشتری پیدا خواهد کرد، به این شکل که از میزان تقاضای دلار کاسته می‌شود و رونق ریال در سایر کشورها افزایش پیدا می‌کند. اما هر اندازه که اتکای کشور به دلار بیشتر باشد، از آنجا که دلار در ذات‌ خود متاثر از تنش‌های سیاسی است، در بر هم زدن آرامش اقتصادی کشور ما نیز تاثیر خواهد گذاشت.

کاهش وابستگی به دلار اساساً بخشی از برنامه خنثی‌ کردن تحریم‌های بانکی است. آقای فرزین می‌تواند پول جدیدی را برای تجارت با کشورهای طرف تعامل تعریف کند. پول جدید تعریف شده تسویه‌حساب‌ها را روان‌تر خواهد کرد و از پیچیدگی فرآیندهای تسویه‌حساب‌های پول‌های ملی می‌کاهد، حتی می‌توان مراکز تسویه مشترک شکل داد که مانند بانک‌های مرکزی عمل کنند.

روابط ما با ونزوئلا، کشورهای آفریقایی و کشورهای عضو شانگهای و بریکس می‌تواند بر این پایه قرار گیرد، زیرا پول‌های ملی برخی از این کشورها از ثبات لازم برخوردار نیستند، به همین خاطر وقتی تجار دست به معامله می‌زنند، مجبور هستند شاخصی مانند دلار یا یورو را به کار گیرند، اما چنانچه یک پول پذیرفته شده با ارزش بین دو کشور تعریف شود، تجار می‌توانند با یک نرخ ثابت و قابل اتکاتر کالای خود را مبادله کنند. این یکی از ضعف‌هایی بوده که همیشه وجود داشته است.

به‌ طورکلی، سفر رئیس‌کل بانک مرکزی ایران به قطر از این ‌حیث که کشوری کوچک با درآمد بالا و پول قدرتمند تلاش دارد نقش مثبتی را بین ایران، اروپا و آمریکایی‌ها بازی کند، اهمیت دارد. این کشور از ذخایر ارزی خوبی برخوردار است و واردکننده بخشی از نیازهای خود از ایران است، بنابراین می‌تواند یک طرف تجاری مطمئن باشد. هر اندازه روابط ما در حوزه اقتصاد و تجارت توسعه پیدا کند، به سود ذخایر تجاری کشور ما تمام می‌شود، زیرا بخشی از مسائل پولی بر پایه ریال قطر متمرکز می‌شود که کنترل و نظارت‌های آمریکا بر آن وارد نخواهد شد. اما نباید به یک کشور اتکا داشته باشیم، اگر روابط دیپلماسی به ‌جای ۵ کشور، بین ۵۰ کشور تقسیم شود، قطعاً فشارهای پولی آمریکا بر ایران کاهش پیدا خواهد کرد و در عمل تحریم‌های بانکی خنثی می‌شوند.